Odam va uning salomatligi 8 B. Aminov, T. Tilavov, O. Mavlonov

81-rasm. Homilaning bachadonda amnion suyuqligi ichida joylashishi:
1
— bachadon; 
2
— yo‘ldosh;
  3
— amnion parda; 
  4
— amnion suyuqligi.

---

152
organizmida moddalar almashinuvi
jarayoni normal o‘tishida, uning
erkin harakatlanishida va tashqi
noqulay ta’sirlardan himoyalanishi-
da muhim rol o‘ynaydi (82- rasm).
Shunday qilib, ota va onaning
jinsiy hujayralari qo‘shilishidan
bunyod bo‘lgan yangi organizm
(homila) bir hafta davomida tuxum
yo‘lida, ikkinchi haftadan boshlab
bachadonda 9 oy rivojlanadi.
Homila vujudga kelganining
uchinchi haftasida uning hujay-
ralari uch qavatga ajraladi. Tashqi
qavat — ektoderma, ichki qavat —
endoderma va o‘rta qavat — mezo-
derma. Bu qavatlarning har biridan
homilaning har xil to‘qima va
organlari shakllanadi.
Homila rivojlanishining 23-kunidan boshlab uning yuragi va
katta qon aylanish doirasi ishlay boshlaydi. Ammo uning o‘pkasi
va kichik qon aylanish doirasi embrional rivojlanish davrida
ishlamaydi, u kindik qon tomirlari orqali ona organizmi hisobidan
kislorod bilan ta’minlanadi. Bola tug‘ilgan zahoti kindigi kesilib, u
ona organizmidan ajratiladi va shu vaqtdan boshlab uning o‘pkasi
va kichik qon aylanish doirasi ishga tushadi.