Odam va uning salomatligi 8 B. Aminov, T. Tilavov, O. Mavlonov

Me’da-ichaklarning yallig‘lanish kasalliklari.
 Bularga me’da
shilliq pardasining yallig‘lanish kasalligi — 
gastrit, 
ingichka ichak
shilliq pardasining yallig‘lanish kasalligi — 
enterit,
 yo‘g‘on ichak
shilliq pardasining yallig‘lanishi — 
kolit 
kabilar kiradi.
Me’da-ichaklarning yuqumli kasalliklari.
 Bularga 
ovqatdan
zaharlanish (salmonelloz, botulizm), ichburug‘ (dizenteriya), qorin
tifi, vabo (xolera) 
kabilar kiradi.
Ovqatdan zaharlanishning 
salmonelloz
 deb ataluvchi turi es-
kirib qolgan taomlarni iste’mol qilish tufayli paydo bo‘ladi. Bunday
taomni iste’mol qilgandan keyin bir necha soat o‘tishi bilanoq,
odamning ko‘ngli ayniydi, qusadi, qornining yuqori qismida og‘riq

---

74
seziladi. Odamda bunday belgilar paydo bo‘lganda zudlik bilan tez
tibbiy yordam chaqirish zarur.
Ichburug‘
 kasalligini bir necha xil mikroblar qo‘zg‘atadi. Bu
mikroblar idish-tovoq, yuvilmagan meva va sabzavotlar, zararlangan
tayyor taomlar orqali yuqadi. Mikroblar tarqalishiga, ayniqsa, qora
(uy) pashsha ko‘proq sababchi bo‘ladi.
Yuqumli sariq kasalligi (virusli gepatit). 
Bu kasallikni viruslar
qo‘zg‘atib, jigar hujayralarini zararlaydi. Virusning A, B va C turlari
bo‘lib, ularning yuqish yo‘li har xil. Virusning A turi zararlangan
taomlar, idish-tovoq, qaynatilmagan ariq, hovuz, quduq suvi or-
qali yuqadi. B va C turlari — sterillanmagan shpris va ignalar orqali
hamda bu kasallikning yengil turi bilan xastalangan odamdan olingan
qon va qon zardobini davolash maqsadida boshqa odamga yuborish
natijasida yuqadi.