Odam savdosiga qarshi. Bekniyazov A

2-bob:  Odam  savdosiga qarshi  kurashning   huquqiy asoslari 

2.1.  Odam  savdosiga qarshi  kurashning  xalqaro  va milliy  huquqiy 

asoslari 

 «Inson  huquqlari  sohasidagi  xalqaro  va  davlat  ichki  huquqining  birlashib 

ketishi,  bir-biriga  kirib  borishi  va  bir-biriga  ta’siri  kuchayishi  bugungi  kunda  har 

qachongiga qaraganda ham chuqurroq sodir bo’lmoqda»

.

 

Ta’kidlash  lozimki,  bugungi  kunda  butun  dunyoda  insonlarni  kamsitish, 

ularning  huquqlarini  tan  olmaslik,  odam  savdosi  kabi  jinoyatlar  ko’payib 

borayotganligi barchamizni tashvishga solmoqda.  

Huquqshunos  M.Rajabova  o’tgan  asrdan  yigirma  birinchi  asrga  transmilliy 

tashkiliy jinoyatchilikning uchta eng xavfli turi “meros” bo’lib o’tdi, ular terrorizm 

va din niqobi ostidagi zo’ravonlik, ya’ni, estremistik, fundamentalistik, separatistik 

xurujlar  tursa,  keyingisi  narkobiznes  va  eng  so’nggisi  odam  savdosi,  trafik  bilan 

shug’ullanuvchi yirik-yirik jinoyatchi tashkilotlardir, deb ta’kidlaydi. 

Odam  savdosi  qullikning  zamonaviy  usuli,  qul  savdosining  yangi 

ko’rinishidir.  Jinoyatchilar,  birinchi  navbatda,  ayollar  va  bolalarni  majburiy 

mehnat  va  jinsiy  qullik  qopqoniga  aldab  tushirmoqdalar.  Odam  savdosi  bilan 

shug’ullanuvchi  shaxslar  kuch  ishlatish,  firibgarlik,  majburlash  va  boshqa  jinoiy 

vositalardan  foydalangan  holda,  himoyaga  muhtoj,  zaif  va  tushkinlikka  tushgan 

insonlarni dunyoning boshqa davlatlariga olib ketadilar. 

1948  yil  10  dekabrda  qabul  qilingan  Inson  huquqlari  umumjahon 

Deklarastiyasida

9[11q]

,  shuningdek,  boshqa  bir  qator  xalqaro  huquqiy  hujjatlarda 

hamda  mamlakatimiz  milliy  qonunchilik  normalarida  hamma  insonlar  o’z  qadr-

qimmati va huquqlarida erkin va teng bo’lib tug’iladilar, deb mustahkamlangan.  

Tabiiyki,  odam  savdosi  yuqorida  aytib  o’tilgan  xalqaro  va  milliy  huquqiy 

normalar (insonning erkinligi, tengligi, shaxsiy daxlsizligi)ga zarar etkazadi. Odam 

savdosi quyidagi shakllarda namoyon bo’lishi mumkin:  

                                                 

9[113]

  Инсон  ҳуқуқлари  умумжаҳон  декларацияси.  Ўзбекистон  Республикаси  ва  инсон  ҳуқуқлари 

бўйича халқаро шартномалар/Т., Адолат, 2002, 48-б

 

---

 

38 

•