Odam organizmining endokrin sistemasi bezlari

Odam organizmining endokrin sistemasi

Endokrin sistemasi bezlari

GORMONLARNING VAZIFALARI

• SOMATOTROP -

• YOSH ORGANIZM O`SISHI, OQSILLAR SINTEZINI BOSHQARISH

YODLI TIROKSIN-

• MODDALAR ALMASHINUVI, YURAK ISHI O`SISH VA RIVOJLANISHNI BOSHQARADI

MELOTONIN-

• PIGMENT ALMASHINUVI

TIMOZIN-

• BOLALARDA O`SISH, JINSIY BEZLAR FUNKSIYASI VA IMMUN SISTEMASINI BOSHQARADI.

PARATGARMON-

• KALSIY,FOSFOR ALMASHINUVINI BOSHQARADI

GLIKOGEN, INSULIN, GASTRIN-

• JIGAR VA MUSKULLARDA GLIKOGEN ALMASHINUVI QONDA QAND MIQDORI, OSHQOZONDA FERMENT AJRALISHINI BOSHQARADI

MINERALOKORTIKOID, GLYUKOKORTIKOID

• TUZ, OQSIL VA UGLEVOD ALMASHINUVI, QONDA QAND, JIGARDA GLYUKOGEN MIQDORI ISHINI BOSHQARADI.

TESTOSTERON VA progesteron

• BALOG`ATGA YETISHNI, IKKILAMCHI JINSIY BELGILAR PAYDO BO`LISHI, URUG` VA TUXUM HUJAYRALAR YETILISHINI BOSHQARADI

MAVZU: ENDOKRIN SISTEMASI BEZLARI FUNKSIYASINING BUZILISHI NATIJASIDA KELIB CHIQADIGAN KASALLIKLAR VA ULARNI OLDINI OLISH

Endokrin sistemaning vazifasi:

• ORGANIZM FAOLIYATINI IDORA QILUVCHI BIOLOGIK AKTIV MODDALAR GORMONLAR ISHLAB CHIQARADI.
• GORMONLAR – ORGANLAR FUNKSIYASINI GUMORAL YO`L BILAN BOSHQARADI
• .
• ORGANIZM FAOLIYATINI JADALASHTIRADI YOKI AKSINCHA SEKINLASHTIRADI.
• ORGANIZMNING O`SISHI VA RIVOJLANISHIGA TA`SIR ETADI.
• MODDALARALMASINUVI JARAYONINING INTENSIVLIGINI O`ZGARTIRADI.

ENDOKRIN SISTEMA

• Tashqi sekretsiya bezlari

• Ter , so`lak, SUT, oshqozon,yog`bezlari

• Ichki sekretsiya bezlari

• Gipofiz, buyrakusti bezi, qalqonsimon bez, epifiz, ayrisimon bez, qalqonoldi bezlar

• Aralash bezlar

• Ошқозон ости ва жинсий безлар

ENDOKRIN BEZLARNING JOYLASHISHI

ENDOKRIN BEZLARNING GORMONLAR ISHLAB CHIQARILISHIGA KO`RA: GIPERFUNKSIYA – ME`YORIDAN ORTIQCHA GIPOFUNKSIYA – ME`YORIDAN KAM

G I P O F I Z

• Gormoni somototrop
• Giperfunksiyada yoshlikda gigantizm
• Gipofunksiyada bo`y o`sishi sekinlanadi, ya`ni nanizm vujudga keladi.

• Гигантилизм.
• Nanizm

A K R O M E G A L I Y A

• Bunda odamning burni,
• labi, iyagi, tili qo`l va
• oyoq panjalarining hajmi
• kattalashadi.

A K R O M E G A L I Y A

Qalqonsimon bez.

• Yodli teroksin me`yordan ortganda tireotaksikoz vujudga keladi. Bunda moddalar almashinuvi tezlashadi, nerv sistemasi qo`zg`alishi kuchayadi, buqoq paydo bo`ladi.

Bazedov kasalligi.

• Ko`zlari chaqchaygan, qalqonsimon bezi kattalashgan, o`zi ozg`in, ko`p terlaydi, asabiylashish, uyqusizlik, yurak o`ynash holatlari kuzatiladi.

ENDEMIK BUQOQ

• Gipoterioz – moddalar almashinuvi va nerv sistemasi qo`zg`alishi susayadi. Tiroksin gormoni normadan ko`p sintezlanadi. Uni aniqlagan olimning nomi bilan atalgan. Kasallik o`z vaqtida davolanmasa, ahvoli og`irlashadi, bemor jarrohlik yo`li bilan davolanadi.

Qalqonsimon bezning faoliyati pasayganda yoshlikda pastbo`ylik, KRETINIZM, aqli zaiflik, jinsiy rivojlanishning orqada qolishi kuzatiladi. Bemorlarning og`izilari ochiq, tili osilib turadi.

Buyrakusti bezi

• Po`stloq va mag`iz qavatlaridan iborat. Asosiy gormonlari adrenalin va noradrenalindir. Po`stloq qismi olib tashlanganda natriy ko`p miqdorda yoqolishi o`limga olib keladi.
• Addison, ya`ni bronza kasalligida darmonsizlik, ozish, terining bronza rangi, muskullar bo`shashadi, tez charchaydi, jismoniy ish faoliyati pasayadi.

ADDISON, ya`ni BRONZA KASALLIGI

OSHQOZON OSTI BEZI

• Mezda osti bezining insulin gormoni funksiyasining buzilishi aholi orasida ko`p tarqalgan qandli diabet kasalligi kelib chiqishiga sabab bo`ladi.
• 1921-1922 yillarda kanadalik olimlar Banting va Best sigir va cho`chqaning me`da osti bezidan mahsus preperet tayyorlab, uni insulin deb atadilar. Insulin hozirda bemorlarni davolashda keng qo`llanilmoqda.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR VA INTERNET SAYDLARI

• zonemedic.ru
• wikipedia. оrg
• biofile.ru
• ebiology.ru
• Энциклопедия «Анатомия человека».
• «Большая медицинская энциклопедия».

E`TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT

• E`TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT