Odam genetikasi asoslari. Odam genetikasining metodlari Maʼruzaning maqsadi

Jizzax davlat pedagogika instituti

Odam genetikasi asoslari. Odam genetikasining metodlari

Maʼruzaning maqsadi

1. Odamlardagi irsiy belgilarni oʼrganish va ularning qanday irsiylanishini aniqlash.

2. Odamlarda uchraydigan irsiy belgilarni aniqlashda qoʼllaniladigan genetik usullar bilan tanishish.

Tarbiyaviy maqsad:

Genotipning oʼzgarishi bilan yuzaga keladigan kasallikni irsiy kasalliklar deyiladi. Irsiy kasalliklar soni yildan-yilga koʼpaymoqda. Bunga sabab birinchidan irsiy kasalliklarni aniqlovchi zamonaviy usullarning takomillashishi boʼlsa, ikkinchidan atrof-muhitning mutagen omillar bilan ifloslanishidir. Shu sababli har bir shifokorning odam genetikasini oʼrganishning zamonaviy usullarini bilishi va ular yordamida irsiy kasalliklarni oʼrganishi amaliy zarurat hisoblanadi.

Maʼruzada oʼrganiladigan savollar:

1. Odamlardagi irsiy belgilar.

2. Odam irsiyatini oʼrganish usullari.

Genetika-morfologiya, fiziologiya va bioximiya fanlari katorida zamonaviy meditsinani nazariy fundamenti bulib xizmat kiladi. Irsiyat xayotning xamma kurinishlari asosida yotadi. Irsiyat va uzgaruvchanlik bulmaganda evolyutsion jarayon xam bulmas edi. Inson xam – tirik tabiatni uzok davom etgan evolyutsiyasini «maxsuli» dir.

Genetika – tirik organizmlarning eng muhim xossalari bo’lgan irsiyat va o’zgaruvchanlik qonuniyatlarini o’rganadi.

Irsiyat – tirik organizmlarning belgi va xususiyatlarini o’z nasliga o’tkazish xossasidir.

O’zgaruvchanlik – bu tirik organizmlarning ota-onada bo’lgan belgilardan farq qiluvchi yangi belgilarga ega bo’lish xususiyatidir.

Irsiylanish – bu ota-onalardan farzandlarga genetik maʼlumotlarni o’tkazilish jarayonidir.

Zamonaviy genetika fani qator fanlarni o’z ichiga oladi.

• Umumiy genetika – irsiyat haqidagi umumiy tushunchalarni va tiriklikning hamma darajalari uchun xos bo’lgan irsiyat va o’zgaruvchanlikni umumiy qonuniyatlarini o’rganadi.
• Odam genetikasi – irsiyat va o’zgaruvchanlikni odam populyatsiyasida qanday namoyon bo’lishini, belgilarni normada irsiylanishini va tashqi muhit omillari taʼsirida qanday o’zgarishlar sodir bo’lishini o’rganadi.
• Tibbiyot genetikasi – inson patologiyasida irsiyatni rolini, avloddan-avlodga irsiy kasalliklarni o’tish qonuniyatlarini, irsiy kasalliklarni davolash va profilaktiasini,tashxis qo’yish usullarini o’rganadi.

E’TIBORINGIZ UCHUN RАXMАT!