Odam anatomiyasi

Bosh miyani urovchi pardalar
Bosh miya uch parda bilan uralgan: kattik parda, tur parda va tomirli parda.Tur va tomirli pardalarni birlashtirib yumshok parda deyiladi.
I. Bosh miyaning kattik pardasi kalla suyakning sirtki yuzasi suyak ustki pardasi bulib, ayni vaktda bosh miyani tashki pardasi xam buladi. Katik parda kalla suyaklarigning asos soxasida maxkam yepishib turadi , kallaning gumbazida esa bush va govak birikkan. Kattik miya parda pishik shakllangan biriktiruvchi tukimadan tuzilgan bulib, ichki tomondan yassi xujayralari bilan qoplangan. Bosh miyaning pardasi bir kator usimtalar xosil kilib, ular yarim sharlar orasidagi buylama yerik ichiga, ensa pallalar bilan miyacha o’rtasidagi kundalang yerikki kiradi. Bundan tashkari nervlarning yunalishi buyicha xam usimtalar beradi. Kattik pardaning eng muxim usimtalariga kiradi:
1. Miya urogi chap va ung yarimsharlarning sagittal satxida joylashadi, lekin kadok tanaga yetmaydi. Bu usimta galvirsimon suyakning yukorigi kirrasiga, yukorigi sagittal kavakning chetiga birikadi, sung tepa suyaklarning birlashgan joyidagi yeysimon egatning ikki chetidan utadi va orkadan miyacha chodiriga davom etadi.
2.Miyacha chodiri keng parda, ensa palla bilan miyachani ustki yuzasi orasida joylashgan. Bu usimta ensa suyagining kundalang sinusining egatiga, old tomondan chakka suyagining toshsimon kismiga birikadi.
3. Egar tuskini kattik pardaning usimtasi bulib, ponasimon suyak tanasi ustidagi turk egaridan, ponasimok suyakning kichik kanotlar asosidan boshlanadi. Diafragma markazidan kul rang dumbokchaning oegi utadigan teshik joylashgan. Bu oekga gipofiz birikadi. Kalla suyagining ba’zi joylarida kattik parda ikki varakga ajralib, bularning orasida bushliklar xosil buladi. Bu bushliklarga kalla ichidan va miyadan kon yigiladi va natijada bushliklar venoz kavaklar vazifasini bajaradi. Bosh miyani kattik pardasining eng muxim kavaklarigi yukorigi va pastki sagittal sinuslar yeki kavaklar, kundalang kavak, sigmasimon kavak, xalka kavak kiradi.
II. To’r parda juda yupka, bosh miyani xamma tomondan qoplaydi, lekin egatlar ichiga kirmaydi. Tur pardaning kon tomirlari bulmaydi. Kattik parda bilan tur parda orasida subdural yeriksimon bushlik xosil buladi. Tur parda ostidagi barcha bushliklar va xavzalar fakat bir biri bilangina emas, balki orka miyaning tur pardasi ostidagi bushlik va miya tarkibidagi turtta korinchalar bilan tutashgan.
III. Tomirli parda butun satxi bilan bosh miya yuzasiga yepishadi va barcha miya satxidagi egatlar va pushtalarga kiradi. Tomirli parda yupka, yumshok parda bulib, biriktiruvchi tukimadan tuzilgan. Tomirli pardadan bosh miya tukimasiga mayda usimtalar va ular bilan birga kon tomirlari kiradi. Bu kon tomirlar miyaning asos kismida joylashgan katta miyaning oldingi, o’rta va orka arteriyalarning shoxlaridir. Kon tomirlar kup joylarda, ayniksa korinchalar ichida tomir chigallarini xosil kiladi. Tur parda bilan tomirli parda orasida orka miya suyukligi bilan tulgan tur osti bushligi joylashadi. Bu suyuklik korinchalar bushliklarida xam bor. Orka miya suyukligi bosh miya xujayralari uchun juda zarur bulgan muxit bulib, undan uziga ozika olib, modda almashinish jaraenida xosil bulgan keraksiz moddalarni suyuklikka ajratadi. Bosh miyada limfa tomirlari bulmaganligi uchun miya xujayralarini tozalash funktsiyasini uziga orka miya suyukligi olgan. Orka miya suyukligi korinchalar bushligida tomirli chigallar tomonidan xosil buladi. Orqa miya suyukligi yen korinchalardan uchinchi korinchaga, sung turtinchi korinchaga, u yerdan tur osti bushlikka va keyin yana bir kancha yirik bushliklardan xarakatlanib utadi.