Oda miyli k mul ki ( I qis m) Tohir Malik 1 library ziyonet uz/ Odamiylik mulki (I- qism)

Oda miyli k mul ki ( I - qis m)
Tohir Malik
72 
library.ziyonet.uz/ 
hamma narsa ilm-fan taraqqiyoti mezoni bilan oʻlchanib, ma’naviy olamdan 
uzoqlashilayotgan asrda qiyin, gʻoyat qiyin. Men farzandlarning ota-onalariga 
mehribonligini nazarda tutyapman. Bu men uchun yangi olamday tuyulyapti. Chunki 
men bu olamni yoʻqotganman. Hozir ota-onam xasta. Akam qoʻshni orolda yashaydi. 
Lekin bir necha oylab kelib koʻrolmaydi. Kelsa, ishdan qoladi. Ishdan qolsa, vazifasidan 
haydaladi... 
Yaponiyalik mehmon shunday deb xoʻrsinib, koʻziga yosh olgan edi... 
Ota-ona orasida ba’zan kelishmovchiliklar ham boʻlib turadi. Masalan ota-ona bir ish 
buyursa farzand bu ishni toʻgʻri hisoblamay rad etishi mumkin. Bunda ham albatta ota-
onaning koʻngli ranjiydi. 
Sa’d ibn Abi Vaqqos dedilar: «Alloh taolo Qur'oni Karimdan toʻrt oyatni mening 
haqimda tushirdi. Onam: «Sen Muhammaddan ajralmaguningcha men hech narsa 
yemayman ham, ichmayman ham» deb qasam ichgan edilar. Shunda Alloh taolo: «Agar 
ular (ya’ni ota-onang) seni oʻzing bilmagan narsalarni Menga sherik qilishga zoʻrlasalar, 
u holda ularga itoat qilma, Ularga (garchi kofir boʻlsalar-da), dunyoda yaxshi muomalada 
boʻlgin» (Luqmon surasi,15.), deb buyurdi. 
Shayxlar debdilarkim: «Voliduka - robbuka», ya’ni otang - parvardigoringdir. Deyilmish 
bu ma’nodan shirk koʻrilmasligi, aksincha, «tarbiyachi Allohga itoat etganing kabi ota-
onaga ham itoatda turgin», deyilmish ma’noni uqmoq joiz. Allohning inson tarbiyasiga 
oid amrini bolaga eng avvalo ota-ona yetkazadi. Bu oʻrinda «robbuka» - tarbiyachi 
ekaniga ishora hamda mas'uliyat yuki ham anglashilsa durust boʻlar. Xalqda «Hakim ota» 
nomi bilan mashhur zotlardan Hakim Sulaymon «ota - qodiri qayyum, ona - roziqi 
marsum», degan ekanlar. Ya’ni ota Allohning abadiy qudrat egasi sifatiga, ona esa 
Allohning barcha jonzotga rizq beruvchi sifatiga oʻxshatilyapti. 
Atodin xato kelsa koʻrma xato, 
Savob bil xato qilsa dogʻi ato. 
Atoning xatosini bilgil savob, 
Seni yuz balodin qutqargʻay Xudo. 
Turkigoʻy shoirlardan Adib Ahmadning bu nasihatini yodlab olsak-da, otamiz yoki 
onamizga betgachoparlik bilan gap qaytarishga chogʻlaganimizda eslasak, balki ularning 
koʻnglini ogʻritib qoʻyishdan saqlanarmiz. 
Ibrohim Xalilullohning otalari but yoʻnuvchi usta Ozar edi. Ibrohim alayhissalom 
otalarini butparastlikdan qaytarish uchun nasihat qilgan vaqtlarida nido keldikim, ta’zim 
va muloyimliq bilan nasihat qilgʻil. Va Yusuf alayhissalom otalari Ya’qubga 
(alayhissalom) xatolik bilan odobsizlik qilganlari uchun boshqa paygʻambarlardan 
yetmish yildan keyin jannatga kirishga hukm etildilar. Yusuf alayhissalom qanday 
odobsizlik qilibdilar ekan? Otalari bilan koʻrishayotganlarida otdan tushmay soʻrashgan 
ekanlar! Nuhning (alayhissalom) oʻgʻillari Xom ham odobsizligi tufayli otaning 
duoyibadiga uchradi: rangi qora boʻlib, uning naslidan paygʻambarlik uzildi. Xom 

---