Обсуждены и интерпретированы основные вопросы компьютерной лингвистики

T ranslation  M em ory 
(«Tarjimon  xotirasi»)  yoki 
Sentence  M em ory 
(«Gap 
to'plagich»)  -   avtomatik  tarjima  samaradorligini  oshirish  maqsadida  amerikalik 
olim  Veb  Layn  tomonidan  ishlab  chiqilgan  konsepsiya.  Bu  yondashuvga  ko'ra, 
muayyan  matnni  bir  tildan  ikkinchisiga  tarjima  qilish  uchun  dastlab  u  yuqori 
malakali  tarjimonga  ko'rsatiladi.  So'ng  asl  matn  va  uning  tarjimasi  kompyuterga 
kiritiladi,  matn  fragmentlarga  (alohida jumlalarga,  birikmalarga)  bo'linadi,  ush­
bu  elementlardan  m a’lumotlar  bazasi  tayyorlanadi.  M a’lumotlar  bazasi  qidiruv 
tizimiga yuklanadi,  u esa tarjimasi mavjud  bo'lgan matn fragmentlarini va alohida 
jumlalarni  sifatli  tarjima  qilishga  imkon  beradi.  Matnning  ayrim  notanish  frag- 
mentlari  (bazada  tarjimasi  mavjud  bo'lmagan  matn  qismlari)  inson  qo'li  bilan 
tarjima  qilinadi.  Bunda  bazadagi  bu  fragmentlarga  yaqin  keladigan  tarjimalardan 
foydalanish  mumkin.  Matnning  inson  tomonidan  tarjima  qilingan  qismlari  yana 
m a’lumotlar  bazasiga  kiritiladi.  Mana  shu  yo‘l  bilan  «tarjimon  xotirasi»  asta- 
sekinlik  bilan  boyitib  boriladi  va  tarjima  samaradorligi  yuksalib  boradi.  Lekin 
ushbu yo'nalishning afzalliklari bilan birga ayrim kamchiliklari ham mavjud.  Birin- 
chidan,  bu  yo‘1 bilan  har  qanday  turdagi  matnni  tarjima  qilib  bo'lmaydi.  U  aso­
san  muayyan  tor  yo'nalishdagi  bir  turdagi  matnlarga  mo'ljallangan.  Ikkinchidan, 
m a’lum  matnning  katta  fragmenti  ikkinchi  bir  matnning  katta  qismiga  tarjimada 
mos kelishi yoki yaqin kelishi  har doim ham kuzatilavermaydi.  Uchinchidan,  «tar­
jimon  xotirasi»  bazasini yaratish  yoki ikki  tilli matnlar (bilingv) massivini  to'ldirib 
borish  amaliy jihatdan  ko'p  qiyinchiliklarni  keltirib  chiqaradi.