Обсуждены и интерпретированы основные вопросы компьютерной лингвистики



Download 53,48 Mb.
Pdf ko'rish
bet135/163
Sana26.07.2021
Hajmi53,48 Mb.
#128715
1   ...   131   132   133   134   135   136   137   138   ...   163
Bog'liq
Kompyuter lingvistikasi. A.Rahimov

«Grammatika  san’ati»  («Gramma- 
tike  techne») 
nomli  sistemalashtirilgan  dastlabki  yunon  grammatikasini  yaratdi. 
Shundan  buyon  grammatika  falsafadan  mustaqil  soha  sifatida  ajralib  chiqdi.
Antik  davrda  grammatika 
preskriptiv 
(to'g'ri  gapirish,  to 'g 'ri  jumla  tuzishni 
ko'rsatuvchi  yo'riqnoma)  xarakterga  ega  bo'lgan.  XVIII  asr  oxirlarida  gramma- 
tikani  tushunish  keskin  o'zgardi.  Bu  davrda  bobo  til  konsepsiyasini  ilgari  surgan 
qiyosiy-tarixiy  grammatika  shakllandi.  Unda  yevropa  tillarining  qadimgi  sanskrit 
tili  bilan  tarixiy  aloqasini  aniqlash  yordamida  hind-yevropa  tillari  shajarasini  re- 
konstruksiya  qilish  bo'yicha  qiyosiy  aspektda  tadqiqotlar  olib  borildi.
XX asr boshlarida Ferdinand de Sossyur grammatikani tavsiflashda sinxroniya 
va  diaxroniyani  farqladi.  Bunda  grammatikani  tarixiy (diaxron) o'rganishni  emas, 
balki  sinxron  (muayyan  vaqtdagi  holati)  tadqiq  qilish  lozim,  deb  hisobladi.  XX 
asrning  50-yillarida  Noam  Chomskiy  grammatikani  tavsiflashning  yangi  rnetodi- 
ni  tavsiya  etdi.  Bu  tilshunoslikda  «formal  grammatika  nazariyasi»  deb  ataladi. 
Olimning tadqiqot natijalari kompyuter lingvistikasining shakllanishiga asos bo'ldi. 
N.Chomskiyning  formal  grammatika  haqidagi  qarashlari 
«Syntactic Structures» 
(1957)  hamda 
«Aspects of the Theory of Syntax»
  nomli  kitoblarida  yoritilgan.
Gram m atikaga  bo'lgan  yondashuvlar  turlicha  bo'lganligi  bois  tilshunoslik 
tarixida  turli  grammatikalar yaratilgan.  Jumladan,  nazariy  grammatika  va  amaliy 
grammatika;  an’anaviy  (klassik)  grammatika  va  noklassik  grammatika;  sinxron 
va  diaxron  grammatika;  xususiy  va  umumiy  (universal)  grammatika;  kategorial 
grammatika,  tobelik  grammatikasi,  leksik-funksional  grammatika,  konstruktiv 
grammatika,  transformatsion  grammatika,  kontekstdan  xoli  grammatika  (con­
text-free  grammar)  kabi.

Download 53,48 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   131   132   133   134   135   136   137   138   ...   163




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish