O ‘zbekiston tarixi (xvi—xix asrning birinchi yarmi)

Yakunlarni chiqaramiz

• 
  Ichan qal’a ansambli me’moriy yodgorlik sifatida davlat muhofazasiga olingan muzeyga aylantirilgan.
  
• 
  1990- yilda esa Ichan qafa Butunjahon yodgorliklari ro‘y- xatiga kiritilgan.
  

1. 
   Ichan qal'a haqida nimalami bilib oldingiz?
   

• 2. Ichan qaPaning Butunjahon yodgorliklari ro‘yxatiga kiritilganligini nimalarning ramzi deb bilasiz?

3. 
   XVIII asr ikkinchi yarmi — XIX asr birinchi yarmida Xiva shahrida qanday me'morchilik obidalari qurildi?
   
4. 
   XVIII asr ikkinchi yarmi va XIX asr birinchi yarmidagi hunarmandchilik haqida so‘zlab bering.
   

26. 
    §. Xiva xonligi tarixi bo‘yicha manbalar
    

Arxiv hujjatlari Mana, Siz Xiva xonligining XVI — XIX
asr birinchi yarmi tarixi bilan tanishib bo‘ldingiz. Xo‘sh, Siz bilib olgan tarixiy ma’lumotlar qayerlardan olingan?
Ular, birinchi navbatda, tarixiy huijatlami o‘rganish natijasida to‘plangan. Arxiv hujjatlari bugungi avlodni o‘tmish tarixi bilan tanishtirishda beqiyos ahamiyatga ega. Olimlar u manbalami o‘rganganlar, sharhlaganlar va shu orqali o‘tmish tarixni tik- laganlar.
Xiva xonlari arxivi hujjatlari Rossiya xonlikni bosib olgach, 1873-yilda Peterburgga olib ketilgan. Keyinchalik ular olimlar tomonidan topilib o‘rganilgan va sharhlangan.


98




Arxiv hujjatlari Xiva xonligining davlat tuzumi, soliq va
majburiyatlar, pul muomalasi, davlatning ma’muriy-hududiy
bo‘linishi, aholining xo‘jalik mashg‘uloti, savdo-sotiq ishlari
kabi masalalar haqida qimmatli mahumotlar beradi.

17. 
    asrda yashagan Hasanbek Rum-
    Mahalliy tarixchilarning i_uni_ng „Eng go‘zal tarix“ asari XVI
    Xiva xonligi tanxi . ... _A . .
    

to‘g‘risidagi asarlari asmmg binnchi yarmidagi Xiva tanxiga
bag‘ishlangan.
Xiva xoni, tarixchi olim Abulg‘oziy Bahodirxonning (1603—
1664) „Shajarayi turk“ asari ayniqsa katta ahamiyatga egadir.
Asarda juda katta tarixiy dalillar to‘plangan. Asar turkiy qabilalar
shajarasi haqida qimmatli mahumotlar beradi. U kitobxonni Xiva
va xivaliklar, shuningdek, Abulg‘oziyning ham o‘zaro umshlar
oqibatida parchalanib ketgan davlatni birlashtirish yo‘lida olib
borgan shiddatli kurashi bilan ham tanishtiradi. Asaming 1512—
1663-yillardagi Xiva ijtimoiy-siyosiy tarixiga, Xiva—Buxoro
munosabatlariga bag‘ishlangan IX bobi tarix fani uchun katta
ahamiyatga ega.
Mahalliy mualliflar orasida Munis va Ogahiylaming tarixiy
asarlari ham tarix uchun muhim manba hisoblanadi. Munisning
„Firdavs ul-iqbol“ deb ataluvchi tarixiy asari Eltuzarxonning
1806-yilda bergan topshirig‘i bilan yozilgan. Asar Xivaning XVI
asrdan 1812-yilgacha bo‘lgan tarixini qamrab olgan.
Munis vafot etgach, xonlik tarixini yozish ishini Ogahiy
davom ettirgan. U bitgan tarixiy asar „Shohidi iqbol“ deb
atalib, o‘zida 1872-yilgacha bo‘lgan tarixni aks ettiradi.
Xudoyberdi Avaz Muhammadning 1831—1832-yillarda yozil-
gan „Dili g‘aroyib“ asari ham Xiva xonligi, uning shaharlari
haqida muhim mahumotlar beradi.
Xiva xonligining 1872—1911-yillardagi tarixini Xiva xoni
Asfandiyorxonning topshirig‘i bilan 1912-yilda Yusufbek Bayoniy
yaratgan.


1725-yilda Xivaga Rossiya elchisi bo‘hb kelgan Florio Beneveni esdaliklarida ilmiy jihatdan muhim mahumotlar yozib qoldirilgan.
1793—1794-yillarda Orenburgdan Xivaga oftalmolog (ko‘z kasalliklari shifokori) Blankennagel taklif etilgan. U xonning