O zbekiston respublikasi sogliqni saqlash vazirligi toshkent pediatriya tibbiyot instituti

Nerv to'qimasining taraqqiyoti (sxema).
N m b »,ish' "
Ektoderm a 
I
(dorsal qism ) 
N erv tarnovi -
■
N erv
V egetativ
tizim
qirrasi -*■ ganglioz plastinka
' J
m elanotsitlar
A PU D
tizim
zona
vcntrikulyar
hujayralar
ncyron
makrogliya
Subvcntrikulyar - orqa m iya va bosh m iya hujayralari
Oraliq (m antiy) 
zona
ncyroblast —►
ncyron 
astrotsit
glioblast
oligodendrotsit- 
M argmal zona - bosh m iya va m iyacha po'stlog'i
orqa va bosh 
m iyaning 
,kulrang moddasi
213

---

Ncrv to'qim asi rcucncratsivasi. 
M e’yorda ncrv to'qim aisida bola 
tug'ilganidan so'ng 
1-2
yoshgacha prolifcratsiya kuzatilishi mumkin. 
K eyinchalik regcneratsiya hujayra ichi rcgencratsiyasi hisobiga kechadi. 
Rcparaliv regcneratsiya juda sckin boradi. 
A m aliyotda nervni to'liq 
rcgencratsiyasi tasdiqlangan cm as. Tajribada ncrv kcsilganda jaroxat soxasida 
asosan Shvan hujayralari ko'payadi va nerv shakllanadi, oxirida biriktiruvchi 
to'qim adan chandiq hosil bo'ladi (129-rasm ).
129-rasm. K esilgan ncrv tolasining regeneratsiyasi 
A- norm al ncrv tolasi.B .V - jaroxatlangan nerv tolasi 2 xaftadan so'ng. 
G -jaroxatlangan nerv 3 xaftadan so'ng D - jaroxatlangan ncrv 2 oydan so'ng. 
E-akson 
o ’sishiningsh 
buzilishi 
va 
chandiqning 
xosil 
bo’lishi
1-o’q silindr. 2-perikarion-hujayra tanasi. 3-m iyelin parda fragm entatsiyasi va 
yog' hujayralar xosil bo’lishi. 4-m otor blyashka. 5- shvann hujayralari. 
6
- 
m ikrogliya. 7-shvann hujayralarida m itoz va B yungner lentasining xosil 
b o ’lishi 
8
- m ushak tolasi. 9-am putatsion ncvrom a.
M avzuning klinik moxiyati: turli kasalliklarda ncyronlar, ncrv tolalri, ncrv 
oxirlari jaroxatlanadi. K o'p ncyronlarning o'lishi qari kishilarda A ltsxaym er, 
Parkinson kabi kasalliklarda kuzatiladi. X ar bir kasallikda scziladigan og'riq 
rctscptorlar orqali qabul qilinadi. A yrim viruslik kasalliklarda retseptorlarning 
o'zlari jaroxat topadi va bu vaqtda og'riq o'ta kuchli bo'ladi. Ikkinchi tom ondan 
ju d a ko’p dorilar ncrv oxirlari orqali ta'sir ctishga (xarakat ncrv oxirlari va 
sinapslaga) asoslangan.

---

4