O zbekiston respublikasi sogliqni saqlash vazirligi toshkent pediatriya tibbiyot instituti

IV. 
Tog'ay 
va 
suyak 
to'qimalari 
preparatlarini 
rasmlar
elektronogrammalar va sxemalarini o'rganish tog'ay suyak to'qimasining
tuzilish prinsipini chizish
4.1. Preparatlarni qisqacha izohi.
4.1.1. Q ovurg'a prcparati gialin tog'ayi (gcm-cozin). K ichik ob'ycktiv 
ostida tog'ay usti pardasini (
1
), biriktiruvchi to'qim ani (
2
), yosh tog'ay 
zonasini (3) va yctuk tog'ay zonasini (4) topish lozim.
Katta ob'ycktiv ostida tog'ay usti pardasida ikki qavat: tarkibida 
fibroblastlar tutgan va zich tolali to'qim adan tashkil topgan tashqi (5), ham da 
kam zichlashgan, bcvosita tog'ay to'qim asiga tcgib turgan, xondrioblastlarni
(
8
) saqlangan ichki - xondrogcn qavatlarini topish lozim, bu hujayralardan 
tog'ay to'qim asi rivojlanadi. Tog’ay to'qim asida bazofil oraliq moddani (9), 
alohida joylashgan xondrotsitlarni (10) topish lozim. X ondrotsit hujayralardan 
tashkil topgan yctuk tog'ay lo'qim asini (
1 1
) aniqlash, xondrotsitlar, izogcn 
guruhlar (12) atrofida zich to'plangan moddaga va kapsulaga (13) alohida 
aham iyat bcring.
4.1.2. E lastik tog'ay quloq suprasi prcparati (orscin bilan bo'yalgan). 
K ichik ob’ycktivda yosh va yctuk tog'ay zonasidan tuzilgan tog'ay to'qim asini
(3), tog’ay usti pardani (4), o'rab turuvchi biriktiruvchi to'qim aga (5) o'tib 
kctuvchi tashqi qavatni (
6
), yosh tog'ay zonasiga yopishib turuvchi ichki 
qavatni (7) aniqlang.
K atta ob'ycktiv ostida tashqi qavat fibrotsitlarini (
8
), kollagcn tolalarni (9) 
aniqlang. Ichki qavatdagi xondroblastlar (
10
), kollagcn va elastik (
1 1
) tolalarni 
toping. Tog'ay usti pardadagi qon tom irlam i (12) aniqlang. Yosh tog'ay 
zonasidagi hujayralararo m oddada (13) crkin yotuvchi xondrotsitlarni (14) va 
tog'ay usti pardasidan sczilm ay o'tib boruvchi ingichka elastik tolalarni (15) 
aniqlang.
4.1.3. Plastinkasim on suyak to'qim asi. K ichik ob’ycktivda suyakning 
ustini qoplovchi suyak pardasi - pcriostni (
1
), suyak bo'shlig'ining ichini 
qoplovchi - endostni (2) toping. Suyakda suyak usti pardasiga parallel 
yo'nalgan va suyak usti pardasi ostida joylashuvchi tashqi um um iy (3) suyak 
plastinkalarini endost atrofida ichki plastinkalarni (4), o'rtada joylashgan 
ostconlam i (5), ular orasidagi oraliq plastinkalarni (
6
) toping.
Katta ob'ycklivda suyak usti pardasini, undagi qon tom irlam i (7) 
organing. Plastinkalar orasidagi suyak boshliqlarida doim iy hujayralar 
ostcotsitlar (
8
) joylashgan bo'lib, o'zaro anastom oz hosil qiluvchi o'sim talarga
(9) cga. Plastinkali suyakning asosiy funksional birligi - ostconning tuzilishi 
bilan tanishing. O steon m arkazida (10) kanal joylashgan bo'lib, undan qon 
tom ir o'tadi. K anal atrofioa konscntrik joylashgan suyak plastinkalari yotadi
(11).h osteon kanali bilan tutashgan birlashliriuvchi Folkm an kanalini toping
(
12
).
187

---

4.1.4. M czcnxim adan suyakning rivojlanishi (yassi ja g ' suyagining to g n
ostcogcnczi). N am oyish ctiladi. K ichik ob'ycktivda rivojlanayotgan suyakning 
oksifil qism lari to siqlari (1) ko'rinadi. U lar orasida m czcnxim a to'qim asiga (2) 
o'ralgan, o'rtasida tom ir (3) joylashgan, osteon (4) hosil qiluvchi bo'shliqlar 
bo'ladi.
Katta ob'ycktiv ostida tosiq lard ag i hujayralararo m oddani toping. 
H ujayralararo m oddada ostcotsitlar tutuvchi suyak bo shliqlari (5) joylashadi.
4.1.4. Suyakning tog'ay o'rnida rivojlanishi (naysim on suyakning 
ostcogcnczi). K ichik ob'ycktivda diafizda rivojlanuvchi suyakning (1) oksifil 
qism i - to'sinlari (2) ko'rinadi. Epifizlar (3) bazofil bo'lib, unda tog'ay 
to'qim asini 
(4) 
ko'rish 
m um kin. 
Diafizda 
pcrixondrial 
(5-6) 
suyak 
plastinkalarini toping. U larda qon tom irlarini (7) ko'rish mumkin.
Katta ob'ycktivda suyak plastinka (to siq lard a) (
8
) ostcoblastlar, 
ostcotsitlar (9), hujayralararo m oddani (10) aniqlang. 
Epifizda (11) 
parchalanayotgan tog'ay (
1 2
) zonasini, distrofiyaga uchragan tangacha 
ustunchalariga o'xshash zonani (13) va o'zgarm agan tog'ay zonasini toping.
(14) Suyak usti pardasi (15) hosil bo'luvchi qism ida ikki qallam tafovut 
ctiladi: hujayraviy (16) va tolali (17).