O `zbekiston Respublikasi Sog`liqni saqlash vazirligi Toshkent farmatsevtika instituti Farmatsevtik kimyo kafedrasi dori vositalarining instrumental tahlil usullari fanidan o`quv-uslubiy majmua

SaOasosidagikristallofosforlarlyuminissensiyalanish
xarakteristikasi

Aktivator	Lyuminessensiya rangi	Aniqlanuvchiminimum	Suyultirishchegarasi
Bi^+3	Ko‘kbinafsha	2	1:1x10^-5
Pb^+2	Ochhavorangdan tobinafshagacha	1	1:1x10^-5
TI^+	Sariqyashil	2	1:1x10^-5
Se^+2	Qizil	4	1:1x10^-5
Te^+2	Qizil	4	1:1x10^-5

Miqdoriylyuminessenttahlil

Miqdoriyaniqlashlardalyuminessensiyaintensivligini

aniqlanuvchimoddakonsentratsiyasigabog‘liqligidanfoydalaniladi. Miqdoriytahlilningasosiyshartiyutilganenergiyanietarlidarajadato‘liqlyuminessentnurlanishgao‘tishidir. Flurimetriko‘lchashlarvizual, hamdamahsusasbob – flurimetrlaryordamidaamalgaoshiriladi.


Mikroqo‘shilmalarnifluorimetrikusulbilananiqlash.

Usulmoddanitahlilgatayyorlashvanurlanishintensivliginibaholashdaniboratdir. Usulyuqorisezgirlikkaegabo‘lganligisabablikimyoviyyokimaxsustozareagentlarqo‘llanilishilozim. Ko‘phollardareagentlarqaytakristallanish,xaydash, ekstraksiya, xromatografiyausullaribilanqo‘shimchatozalanadi. Tozamoddalarnipolietilenyokikvarsidishlardasaqlashtavsiyaetiladi. Foydalaniladigansuvningsifatigaalohidae’tiborberilishikerak. Ko‘phollardaultrabinafshayorug‘likdauyg‘otilganlyuminessionnurlanishintensivligivaranginivizualtaqqoslashlyuminessenttahliliuchunetarlidir.

Tahlilqilinayotganeritmanurlanishintensivligibilanstandarteritmalarintensivligitaqqoslanadi. Buninguchuno‘rganilayotganmoddaeritmasivabirnechastandart, tarkibianiqeritmalartayyorlanadi.
Barchaeritmalargamoskeluvchireagentlarqo‘shiladivalyuminessentbirikmahosilbo‘lishilozimbo‘lganvaqto‘tgandanso‘ng, tekshirilayotganeritmaninglyuminessensiyaintensivliginietaloneritmanikibilansolishtiriladi. SHundayqilibolinganqismtekshiriluvchieritmadanyotmoddamiqdorianiqlanadi. YOtmoddamiqdoriXfoizlardaquyidagiformulabilanhisoblanadi.

S.V₁.100

X = --------------- (5)
m. V₂

BundaS - yotmoddakonsentratsiyasi, m - tekshiriluvchimoddamassasi,V₁ - eritmaxajmi (tekshiriluvchimoddaeritilgan),V₂ - olinganalikvotqismeritmaxajmi.

Fluorimetryordamidanurlanishintensivliginio‘lchashdagraduirlangangrafikyokiqo‘shimchaqo‘shishusulidanfoydalaniladi. Agartekshirilayotganeritmadayotmoddalaryokiyuqorikonsentratsiyadagituzlarorqalilyuminessensiyanio‘chishisodirbo‘lmasa, graduirlangangrafikishlatiladi. Grafiknituzishuchunyotmoddaninganiqkonsentratsiyaliqatorstandarteritmalarininglyuminessensiyaintensivligio‘lchanadi. Graduirlangangrafiknituzishdagimoslamasezgirligilyuminessensiyalanuvchietaloneritmalaryokioynalarorqalibelgilanadi. Agartekshiriluvchieritmadalyuminessensiyaniqismano‘chiruvchiyotmoddalarbo‘lsa,qo‘shimchaqo‘shishusulidanfoydalaniladi. Tekshiriluvchieritmatengikkiqismgabo‘linadi. Ulardanbirigatekshiriluvchikomponentningma’lummiqdorigalyuminessensiyalanuvchikomplekchosilbo‘lishiuchunetarlireagentqo‘shiladi. SHubilanbarobar, tekshiriluvchikomponentsiznazorattajribasiqolganhammareagentlaribilano‘tkaziladi. Tekshiriluvchikomponentmiqdorinifoizlardaquyidagiformulayordamidahisoblanadi.

▲S (J_x . J₀)V₁ .100

X = ------------- --------- (.6)
m .(J_▲s -J_x)V₂

Bunda
J_x -tekshiriluvchieritmalyuminessensiyasiningnisbiyintensivligi

J_▲s- qo‘shimchalitekshiriluvchieritmalyuminessensiyasiningnisbiyintensivligi,
J₀ - nazoratuchunolingantajribalyuminessensiyasiningnisbiyintensivligi,
▲S - qo‘shimchamassasi,
V₁ -tekshiriluvchimoddaeritilganeritmaxajmi,
V₂ -tahliluchunolinganalikvotqismeritmaxajmi
m -tekshiriluvchimoddamassasi.