O `zbekiston Respublikasi Sog`liqni saqlash vazirligi Toshkent farmatsevtika instituti Farmatsevtik kimyo kafedrasi dori vositalarining instrumental tahlil usullari fanidan o`quv-uslubiy majmua

2-rasm. Tabletkalarningparchalanishinianiqlaydigan "identifikator" asbobi
a- yig‘makorzinka; b- sig‘im (1 l); v- termostat.


Tabletkalarningparchalanuvchanliginianiqlash
MHko‘rsatmasigabinoan, buko‘rstkichhuddigranulalarniparchalanuvchanliginianiqlashkabimaxsusasbob – identifikatoryordamidaaniqlanadi. Parchalanishvaqtitabletkalaruchunxususiyfarmakopeyamaqolalaridako‘rsatilganbo‘lishikerak. Agarbundayko‘rsatmabo‘lmasa, uholdatabletkalar 15 daqiqagacha, qobiqlanganlariesa 30 daqiqagachaparchalanishilozim. Ichakdaeriydigantabletkalar 1 soatda 0,1 mol/lxloridkislotasidaerimasligi, lekinusuvbilanyuvibnatriygidrokarbonateritmasigasolinganda (rN 7,5-8), agarxususiymaqolalardaboshqako‘rsatmabo‘lmasa, birsoatichidaparchalanibketishikerak.
Tabletkalarningsuvdaparchalanishmuddatiasboblarningtuzilishiga, ishlashjarayoniga, suyuqlikmiqdoriga, xaroratga, tebranishtezligigabog‘liqbo‘ladi.


29-MA`RUZA.ELEKTROFOREZ VA KAPILYAR ELEKTROFOREZ TAHLIL USULINI DORI VIOSITALARI TAHLILIDA QO’LLASH


Ma'ruza rejasi:
1Elektroforezusuliningnazariyasoslari.
2.Elektroforezo‘tkazishbosqichlari
3.Elektroforezusuliningtasniflanishi.
Tayanch so`z va iboralar: Elektroforez,Frontalelektroforez,zonalielektroforez, yirikg‘ovaklitashuvchilardaelektroforez.
Elektroforez – zaryadlangan zarrachalarni tashqi elektr maydonida harakatlanishiga asoslangan taxlil usuli.
Elektroforezda zarrachalarning harakati qator omillarga bog’liq, bulardan asosiylari: elektr maydonini kuchlanishi, elektr zaryadining kattaligi, zarrachalar o’lchami, qovushqoqligi, ph muhit, harorat va elektrofarezni davomiyligi. Yuqoridagilardan tashqari bu jarayonga quyidagilar ham ta’sir ko’rsatadi: adsorbsiya, tashuvchilarning har xil jinsliligi va uning ionalmashinuvchanligi, elektroosmos , kapilyarli effekti.
Elektroforetik harakatchanlik berilgan moddaga harakterli bo’lgan kattalik hisobla- nadi. Absolyut va nisbiy elektroforetik harakatlar farqlanadi.Absolyut elektroforetik harakat santimetr.sekundda ifodalanadi. Nisbiy elektroforetik harakatlar o’rganilayotgan moddani boshqa modda harakatchanligini nisbatiga teng.
Elektroforez 2xil bo’ladi: frontal va zonali elektroforez. Ular yagona apparat sxemasiga ega: tok manbai, elektroforez uchun kamera, kamerani tok manbai bilan bog’lab turuvchi 2ta elektrod. Elektroforez uchun yig’ma moslamalar va maxsus apparatlar ishlatiladi. Elektroforez o’tkazishning taxminiy bosqichlari.
- muhitni tayyorlash;
- ajralishga tegishli moddani yuborish; - elektrofarezni o’tkazish; - ajratib olingan moddalarni aniqlash va miqdoriy baholash. Frontal elektroforez
Elektroforezni bu turi erkin mustahkamlanmagan muhitda kyuvetada olib boriladi,u U shaklidagi kanaldir. Kyuvetada bufer eritma va o’rganilayotgan moddalar aralashmasi o’rtasida aniq chegara hosil qilinadi. Elektroforez jarayonida birlamchi chegara aralashmadagi komponentlar soniga qarab chegaralarga ajraladi. Uni membranadan sust diffuziya yo’li bilan o’tuvchi, yuqori molekulyar massaga ega moddalar uchun qo’llaniladi.