O ’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti fiziologiya kafedrasi

Nazorat savollari.
1. Sinaps deganda nimani tushiniladi?
2. Sinapslar qanday tuziladi?
3. Sinapslar qanday xillarga ajratiladi?
4. Sinapslarda qo`zg`olish qanday uzatiladi?
5. qanday mediatorlarni bilasiz?
6. Nerv markazi deganda nimani tushunasiz?
7. Nerv markazlarining fiziologik xossalarini ayting.
8. Dominanta va uning xususiyatlarini tushuntiring.
9. Tormozlanishning qanday turlari tafovut qilinadi?


5. MA’RUZA. Markaziy nerv tizimining xususiy fiziologiyasi.
Reja:
1. Markaziy nerv sistemasining xususiy fiziologiyasi.
2. Orqa miyaning tuzilishi va funktsiyasi.
3. Uzunchoq miya va varoliy ko’prigi (keyingi miya).
4. O’rta miyaning tuzilishi va funktsiyasi.
5. Miyachaning tuzilishi va funktsiyasi.
6. Oraliq miyaning tuzilishi va funktsiyasi.


Tayanch atamalari: Reflektor boshqarish, orqa miya, uzunchoq miya, o’rta miya, detserebratsion richaglik, miyacha, oraliq miya, giptalamus, bazal gangliyalar, oqimtir yadro, targ’il tana, limbik tizim.
Markaziy nerv sistemasining xususiy fiziologiyasi.
Markaziy nerv sistemasi yagona va puxta mexanizm bo’lib ishlaydi. SHu tufayli odatdagi fiziologik sharoitda turli ta’sirotlarga javoban organizm ko’rsatadigan reaktsiyalar xulk-atvor (yurish-turish) ning integratsiyalangan yaxlit butun aktlariga o’xshaydi. Shunday har bir aktda uch komponent: sensor (sezuvchi), motor (harakatlantiruvchi) va vegetativ komponentlarni ajratish mumkin. Retseptorlardan markaziy nerv sistemasiga impulslar kelishi sensor komponentni ta’minlaydi, motor komponentni skelet muskullari yuzaga chiqaradi va motoneyronlarning impulslari boshqaradi, vegetativ komponent ichki a’zolar faoliyatini, tomirlar diametri, moddalar almashinuvi va gavda to’qimalari funktsiyalari xolatini boshqarilishdan iborat. Organizmning sensor va motor funktsiyalari ko’pincha birlashtirilib, somatik funktsiyalar deb ataladi.