O ’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti fiziologiya kafedrasi

Qo’zg’alishning vaqtli qo’shilishi.
Ish anjomalari: stimulyator, 2 ta sim, jarrohlik stoli, preparovka uchun asboblar yig’indisi, jomcha, doka sal-fetkalar, paxta, baqa.
Tajriba o’tkazish tartibi. Ish talamik baqada olib boriladi. Buning uchun baqaning boshi ko’z orqasidan kesiladi va jarrohlik stoliga qo’yiladi. Orqa oyoqlaridan birga stimulyatorga ulangan elektrodlar mahkamlanadi. Elektrodlar sifatida stimulyatordan kelayotgan simlar xizmat qilishi mumkin. Ular tizza bo’g’imining tepa va pastiga bir-biridan 0,5 sm uzoqlikda o’raladi. Bo’sag’a (pog’ona) ta’sirot kuchi topiladi. So’ng 1 Gts va 20—50 Gts chastotadagi ta’sirot berilganda reaktsiyalar kuzatiladi.
Ishni rasmiylashtirishga doir tavsiyalar. Ishning natijasini yozishda e’tiboringizni ko’proq baland chastota bilan ta’sirlanganda harakat reaktsiyalarining o’zgarishiga qarating. Kuzatilayotgan hodisalarning sababini tushuntiring.
Qo’zg’alishning fazoviy qo’shilishi
Ish anjomlari: preparovka uchun asboblar yig’indisi, jomcha, paxta, metronom yoki sekundomsr, ilmoqli va probkali shtativ, 0,1%, 0,3%, 0,5% sulfat kislota eritmalari, suv uchun stakan, baqa.
Tajriba o’tkazish tartibi. Talamik baqaning pastki jag’idan shtativ ilmog’iga olinib, ilmoq uchiga probka kiydiriladi (ish vaqtida baqaning ilmoqdan chiqib ketmasligi uchun) va qon to’xtaguncha kutiladi.
Fazoviy qo’shilishni bukilish refleksida kuzatish mumkin. Buning uchun baqaning orqa oyoq panjalarining uchi bo’sag’a kontsentratsiyasidagi kislotaga tushiriladi va refleks vaqti aniqlanadi. Baqa panjalarini kislotaga tushgandan to uni tortib olgungacha ketgan vaqt metronom zarbasi (yoki sekundomer) yordamida topiladi va bu refleks vaqti bo’ladi. Keyin baqaning oyog’ini stakandagi vodoprovod suvida yuvib, oyoqlar kafti butunlay kislotaga solib refleks vaqti aniqlanadi.
Ishni rasmiylashtirishga doir tavsiyalar. Ikkala holatda refleks vaqtini belgilang. Oyoqlar kafti butunlay kislotaga tushirilganda refleks vaqti nima uchun o’zgaradi? Ketma-ket yoki vaqtli va fazodagi qo’shilishini tushuntiruvchi sxemani ayting