O ’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti fiziologiya kafedrasi

1. Qo`zg`alishni bir tomonlama o`tkazish. qaysi reflektor yoyni olmang, unda qo`zg`alish faqat efferent tola bo`ylab markazga keladi va efferent tolaga o`tadi. efferent neyrondan qo`zg`alish xech qachon afferent neyronga o`tmaydi.
2. Qo`zg`alishni to`xtatib o`tkazish. Nerv markazining bu xossasihamsinaps faoliyatiga bog`liq. Afferent tola bo`ylab yuqori tezlikda o`tayotgan impulslar markaziga kelib ma'lum vaqtga to`xtab qoladi, chunki markazda qo`zg`alish bir yoki bir necha sinapsdan o`tishi kerak.
3. Qo`zg`alishlar ritmini o`zgartirish. Markaz o`ziga keluvchi impulslar ritmini o`zgartira oladi. Bu hodisa ritmining transformasiyasi deyiladi. Nerv markazlari yakka stimulga javoban markaz odatda bir necha efferent impuls shakillaydi.
4. Nerv markazining charchashi. Nerv markazlarining charchoqligi neyronlararo sinapslarda qo`zg`alish o`tishining buzilishi bilan bog`liq. Bu buzilish nerv oxirlaridan mediator keskin kamayib ketishi, possinaptik membranadagi mediator reseptorlarning sezgirligi kamayishi, sinaps faoliyatini energiya bilan ta'minlovchi moddalarning kamayishi natijasidir.
5. Nerv markazlarining tonusi. Nerv markazlari tinch xolatda bo`lgandahamishchi organlarga uzluksiz ravishda siyrak impulslar yuborib turishi aniqlangan. Bu impulslar skelet muskullarining tonusini, kovak organlar va tomirlar devoridagi silliq musklullar tonusini vujudga keltiradi, ba'zi organlar faoliyatiga manfiy yoki musbat ta'sir o`tkazib turadi.
6. Nerv markazlarining kislorod etishmovchiligiga sezgirligi. Bosh miya bir necha laxza qon bilan ta'minlanmasa odam xushidan ketadi. Chunki neyronlar kislorod tanqisligiga nixoyatda sezgir bo`ladi. To`qimaning kislorodga extiyoji qanchalik yuqori bo`lsa, uning faoliyati kislorod etishmovchiligida shunchalik qattiq va tez buziladi. Bosh miyaning massa birligiga nisbatan kislorod sarfi tinch xolatda musklnikiga qaraganda 22 xissa, jigarnikiga nisbatan 10 xissa ko`p. Shuning uchunhammiyaga qon kelishxi qisqa muddat to`xtab qolgudek bo`lsa neyronlarda asliga kelmaydigan o`zgarishlar sodir bo`ladi.