8-jadval
ATB “A” bank filialida 28.09.2018
-yil holatiga chiqim kassa
operatsiyalarining tahlili
T/
R
Chiqim k
o‘
rsatkichlari
simvol
28.09.2018dagi
chiqim
1.09.2018-
28.09.2018
yilgacha chiqim
Ming
s
o‘
mda
% da
Ming
s
o‘
mda
%
da
1
Ish haqiga beriladigan naqd pullar
40
45858
6.4
11658312
71.6
2
Neft mahsulotlari sotib olish uchun
berilgan naqd pullar
43
11850
1.7
358036
2.2
3
Qishloq x
o‘
jaligi mahsulotlarini sotib
olish uchun berilgan naqd pullar
46
-
-
4
Qishloq x
o‘
jaligi faoliyati
subyektlariga berilgan naqd pullar
47
-
-
5
Pensiya, nafaqa va su
g‘
urta t
o‘
lovlari
uchun berilgan naqd pullar
50
8318
1.2
106039
0.7
6
Bank kartalari b
o‘
yicha berilgan
naqd pullar
52
51186
7.2
182589
1.1
7
Boshqa maqsadlarga berilgan naqd
pullar
53
222666
31.2
1098820
6.7
8
Mikrokreditlarga berilgan naqd
pullar
54
152080
19.9
152080
0.9
9
Omonatlarni qaytarish uchun
berilgan naqd pullar
55
82159
11.5
1396315
8.6
10
Pochta aloqasi korxonalariga
berilgan pullar
59
150000
21
1350000
8.3
Chiqim b
o‘
yicha jami
0
715107
100
16292191
100
Muayyan vaqt mobaynidagi barcha kassa chiqim hujjatlari (pul
cheklari, chiqim kassa orderlari va boshqalar)ning summalari
mijozlarning hisob-varaqlari, bank ichidagi va boshqa hisobvaraqlarning
debet qismidagi yozuvlarga qiyoslanadi va ayni paytda hujjatlarning
rasmiylashtirilishi hamda imzolar va muhrlar bankka berilgan
namunalarga mos kelishi tekshiriladi.
69
9-jadval
ATB “A” bank filialida 2018
-yil sentyabr oyida ixtiyoriy 10 ta
bank mijoziga naqd pul berilishi grafigiga rioya qilinishi tahlili
(kun)
№
Mijoz nomi
Reja b
o‘
yicha
belgilangan sana
Haqiqatda
berilgan sana
Kechikish
(-), oldindan
berilishi (+)
kunlari
1
№ 188
-maktab
3
3
-
2 Toshkent moliya kolleji
5
7
-2
3
№ 12
-poliklinika
4
3
1
4 Baytal Invest
22
25
-3
5 Farrux Nazir ChF
19
21
-2
6
“Altur” OAJ
15
13
2
7 Vokzal-1 AYoQSh
7
12
-5
8 Axmedov ChP
17
18
-1
9 Pokiza Baraka XF
26
15
12
10 Sultonov F.R. ChP
10
9
1
Emissiya-kassa intizomiga rioya etilishi, jumladan, muomalaga
pul chiqarishning qonuniyligi tekshirilishi shart. Tekshiruv kassa
orderlari va balansdan tashqari orderlar, emissiya telegrammalari
b
o‘
yicha
o‘
tkaziladi. Telegrammalarning rasmiylashtirilishi kodlar,
kalitlar 04028152-shakldagi qayd etish daftaridagi yozuvlar b
o‘
yicha
emissiya ruxsatnomalarining kelgan va foydalanilgan sanasi ular amalda
kelgan va foydalanilgan sanaga mos kelishi, shuningdek, ulardan
foydalanish muddatlariga rioya etilishi tekshiriladi.
Bunda ushbu kassaning hisobchi-kassirlari operatsiya kuni
mobaynida va ish kuni oxirida operatsiya
o‘
tkazish qoidalariga rioya
qilishlariga e’tibor beriladi (audit qilish davridagi holatlar k
uzatish
orqali, bir necha kun avvalgi holatlar esa nazoratchi va hisobchi-
kassirning nazorat qaydnomalaridan imzolari orqali k
o‘
rib chiqiladiki,
ular kassir qayta sanagan pul summasi nazorat qaydnomasidagi
ma’
lumotlarga mos kelishi qiyoslanganidan dalolat beradi);
• kassa mudiri (oborot operatsiya kassasining kassiri) ish kuni
mobaynidagi
kassa
oborotlari
t
o‘g‘
risida
04028111-sintetik
ma’lumotnomani tuzishi hamda shu ma’lumotnoma yakunlari kassa
70
oborotlarining summalariga umumiy buxgalteriya daftari va sintetik
varaqcha b
o‘
yicha qiyoslanishi;
• ish kuni oxirida bosh buxgalter (uning muovini) oborot
(operatsiya) kassasidagi naqd pul va boshqa boyliklar hisobini yuritish
daftarida k
o‘
rsatilgan boyliklar qoldi
g‘
ini tegishli hisobvaraqlarning
qoldi
g‘iga doir ma’lumotlarga sintetik varaqlar bo‘
yicha qiyoslashi.
Bundan tashqari bosh buxgalteriya (uning muovini) daftarchadagi
ma’lumotlarni keyin kundalik balans tuzilgan za
hoti u bilan uzil-kesil
qiyoslashini aniqlash, hisobvaraqlardagi qoldiqlarni 04028120 va
04028141 shakldagi daftarlarda ketma-ket 5-10 kun mobaynida ayniqsa-
tuzatishga y
o‘
l q
o‘
yilgan sanalarda kundalik balanslar bilan qiyoslab
borish;
Boyliklar but saqlanishi uchun javobgar b
o‘
lgan mansabdor
shaxslar (bank muassasasi rahbari, bosh buxgalteri va kassa mudiri)
amaldagi naqd pul va boyliklarni ularning har bir harakatida (zaxira
fondlariga pul
o‘
tkazilishi yoki zaxira fondlaridan pul olinishida)
buxgalteriya hisobidagi, zaxira fondlari hisobini yuritish daftaridagi
ma’lumotlarga qiyoslab tekshirilishi, oborot kassadagi naqd pul va
boshqa boyliklar hisobini yuritish daftaridagi ma’lumotlarni esa ish
kuni
tugab, boyliklarni q
o‘
riqlash uchun topshirish paytida tekshirib borishi.
Zaxira fondlariga q
o‘
yiladigan pullarni boyliklar but saqlanishi uchun
javobgar shaxslar bo
g‘
lamlar va dastalar b
o‘
yicha sanashi, hamda
orderda k
o‘
rsatilgan summa bilan qiyoslashi kerak;
•
pul va boyliklarni bank ichida, shu jumladan, operatsiya zali va
boshqa xonalar orqali tashish. Boyliklar liftda tashilgan paytda eshiklar
kodi ular binoning istalgan qavatida liftdan foydalanib turgan xodim
tomonidangina ochilishini ta’minlashi kerak. Naq
d pul, tushum solingan
va ochilmagan inkassatsiya xaltalari hamda boshqa boyliklarning bir
qismini qabul qilish-topshirish va tashishda summalar berilgani
t
o‘g‘
risidagi hujjatlar t
o‘g‘
ri rasmiylashtirilgani (imzolar borligi)
boyliklarning qolgan qismi saqlanishi qoidalariga rioya etilishi
tekshiriladi;
• inkassatsiya qilish va tashishda pul va boyliklar but saqlanishini
ta’minlash. Shu jumladan, banklarning savdo va transport korxonalari
71
huzuridagi
kassalarida
boyliklar
qabul
qilinishi-topshirilishi,
ayirboshlash punktlarida esa boyliklar tashish uchun olib chiqilishi
qoidalariga, pul tushumli inkassatorlik xaltalari kechki kassaga
topshirilishi (bir qancha guruh boyliklar solingan xaltalarni bitta kassirga
topshirish uchun bir vaqtda tayyorlashiga y
o‘
l q
o‘
yilayotgani),
muassasalar
o‘
sha kunning
o‘
zida qabul qilmagan boyliklar but
saqlanishi qoidalariga rioya qilinishi. Katta inspektor boyliklar yetkazib
berilishiga tegishli hujjatlarni
o‘
z vaqtida taqdim etishi. Auditor bu
ishlarni shaxsan kuzatish orqali, shuningdek, boyliklar uchun yozilgan
hujjatlar asosida tekshiradi:
• kassirlar mijozlarga kassadan pul berish tartibiga rioya qilishlari;
• muassasaning bosh buxgalteri pochta xabarnomalari va 0428126
-
shakldagi qaydnoma daftar asosida kassa boyliklarni pochta
muassasasidan
o‘
z vaqtida olishi va t
o‘
liq holda kirimga kiritishini har
kuni nazorat qilib borishi;
•
muhrlar, plombirlar, kassirlarning nomi yozilgan t
o‘
rtburchak
muhrlar, kalitlar (shu jumladan, shikastlangan hamda vaqtincha zaxirada
turgan kalitlar)ni saqlash qoidalariga rioya etilishi.
Audit qilish jarayonida quyidagi hujjatlar asosida tekshiriladi:
• pul va boyliklarni audit qilish qoidalariga rioya qilinishi va shu
maqsad uchun tayinlangan shaxslarning tarkibi t
o‘g‘
risida buyruqlar
borligi. Audit
o‘
tkazishga jalb etilgan xodimlarning tayyorgarlik
darajasiga va audit
o‘tkazish sifatiga e’tibor beriladi. Bunda audit
dalolatnomalarida k
o‘
rsatilgan qoldiqlar 04028120 - shakldagi daftarda
va balansda k
o‘rsatilgan ma’lumotlarga mos kelishi tekshiriladi.
Zaxira
fondlaridagi pul va boyliklarning nazorat tariqasida qayta sanalgan
summasi ular olib chiqilishiga daxldor. 04028123-shakldagi daftar
ma’lumotlari bilan qiyoslanadi. Audit o‘
tkazishga sarflangan vaqt
04028161-shakldagi post daftaridagi qaydlarga qarab aniqlanadi va audit
o‘
tkazish uchun amaldagi imkoniyat (kassani yopish va boyliklarni
q
o‘
riqlash uchun topshirish vaqti, audit qilish rahbarining q
o‘
shimcha
imzosi borligi) belgilanadi;
•
kassadan bank xodimiga hisob berish sharti bilan topshirilgan
0402004- va 0402005-shakldagi kvitansiya daftarchalarining hisobini
72
yuritish, shu daftar blankalari ishlatilishini nazorat qilish holati.
Hisobdor shaxslarda kvitansiya daftarchalari borligi va hisobdor
shaxslar vaqtincha almashtirilganda kvitansiyalarning ishlatilmagan
blankalarini boshqa shaxsga berish tartibiga rioya etilishi;
• kassa xodimlari va inkassatorlarni ishga qabul qilishni
rasmiylashtirish. Ularga maxsus shakldagi guvohnomalar berish,
guvohnomalar hisobini yuritish va saqlashning ayrim k
o‘
rsatmalarda
xabar qilingan tartibi;
• audit boshlanishidan oldin
muhrlar va plombirlar amalda borligi
va ular belgilangan namunadagi hisob yuritish daftaridagi
ma’lumotlarga mos kelishi (bu daftarni O‘
zbekiston Respublikasi
Markaziy Banki muassasasining rahbari yoki uning yozma farmoyishiga
binoan, boyliklar bilan operatsiya
o‘
tkazishga aloqador b
o‘
lmagan
xodim yuritadi), kassa xodimlariga birkitib q
o‘
yilgan plombirlar va
muhrlardan t
o‘g‘
ri foydalanilishi ularning izlarini pul va boyliklar
nazorat tariqasida qayta sanalganidan s
o‘
ng pul biletlarining
bo
g‘
lamlarida va tangali qoplarning tizimchalarida qolgan plombirlar va
muhrlar iziga qiyoslash orqali tekshiriladi;
• inkassatsiya xaltalarining hisobi yuritilishi, ular inkassatsiya
xodimlari yoki kassa mudiriga berilishi tartibi, farqlanuvchi y
o‘
li
b
o‘
lgan xaltalarning saqlanishi, berilishi hamda qaytarilishi nazorat
qilinishi, shuningdek
‚
metall tangalarni saqlash va tashish uchun xaltalar
hisobini yuritish.
Audit qilish jarayonida kassa operatsiyalari b
o‘
limining boshli
g‘
i
pul va boyliklar but saqlanishi ta’minlanishi va saqlash qoidalariga rioya
etilishi yuzasidan chorak mobaynida
o‘
tkazadigan tekshiruvlarni
rejalashtirishning holati va shu tekshiruvlarning sifati, shuningdek, har
bir ish sohasidagi kassa ishlarining tashkil etilishi k
o‘
rib chiqiladi.
Audit qilish jarayonida aniqlangan kamchiliklarni tuzatish va
mijozlarga hisob-kassa xizmati k
o‘
rsatishni yaxshilash yuzasidan bank
muassasalari k
o‘
rayotgan chora-
tadbirlarga alohida e’tibor qaratiladi.
Shuningdek, auditor mijozlar inkasso qilinayotgan pul tushumini
qayta sanashiga doir ishlarning ahvolini tahlil etishi lozim.
Bank muassasasini audit qilish jarayonida unga qarashli alohida
73
kassalar-muayyan Xalq banki b
o‘
limlarida tashkilotlarning tushumi
topshiriladigan kassa punktlarida b
o‘
lgan pul va boyliklar, shuningdek,
shu kassalarda amalga oshirilayotgan operatsiyalarning qonuniyligi, bu
operatsiyalar bankning buxgalteriya hisobida t
o‘g‘
ri aks ettirilishi, pul
va boyliklarni saqlash tartibiga rioya qilinishi tekshiriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |