O zbekiston badiiy akademiyasi kamoliddin behzod nomidagi milliy rassomchilik va dizayn instituti

Angliyada tashkil etilgan birinchi muzeylar tarixi
Ilm iy-ta’lim yo‘nalishiidagi birinchi Ingliz muzeyi 1683-yilda 
Oksford universitetida ochildi va keyinchalik “Ashmol muzeyi” no­
mini oladi. Bu muzeyning asosini ota-bola Treydeskantlar kolleksi­
yasi tashkil qiladi. 1656-yilda “Treydeskantlar muzeyi” nomi bilan 
birinchi katalog nashr qilinadi. Mazkur katalogni nashr qilish va bir 
tizimga keltirishda Djon Treydeskant (o‘g ‘li)ga uning do‘sti huquq- 
shunos va kolleksioner Elias A shm ol yordam beradi. Keyinchalik 
u Treydeskantlar muzeyi m erosxo‘riga aylanadi. Muzeyga o ‘zining

---

kitoblari va numizmatika to ‘plamlarini qo‘shib, Oksford universite- 
tiga alohida xonada kolleksiyalami ko‘rgazma qilish sharti bilan top- 
shiradi. 1683-yilda muzeyning tantanali ochilishi bo‘lib o ‘tadi.
Milliy darajadagi birinchi muzey Angliyada bir necha o‘n yil- 
liklardan keyin ochildi. Uning asoschisi London Qirollik jamiyati 
prezidenti, shifokor va naturalist Xen Sloun ( 1660-1753) hisobla­
nadi. 0 ‘sha davming eng ziyoli kishilaridan b o ig a n Xen Sloun ilmiy 
ishini kolleksiyalar y ig ish bilan qo‘shib olib borgan.
Olim o ‘zining uzoq hayoti davomida 43 ming kitob, 7 ming 
qoiyozm alar, 12.5 ming o ‘simlik turlari, 334 tom gerbariy, juda ko‘p 
hayvon va o ‘simlik turlari, 23 ming tanga va medallar, 80 mingdan 
ortiq san’at asarlari to ‘plami, etnografiyaning nodir turlari hisoblan- 
gan asarlar va cholg‘ular to ‘plagan.
Sloun o ‘z kolleksiyasini qirolga meros qilib qoldiradi. Bu merosni 
joylashtirish uchun London atrofida, Blumsbyerda 40 ming funt ster- 
lingga Montegyu-xaus qasri xarid qilinadi.
Muzey mulki tarkibiga Robert Xarli, Lord Oksfordskiyning ajoyib 
qoiyozm alari, Robert Kottonning kitob, tangalar, manuskriptlari- 
dan iborat kolleksiyalari kiritildi. 1759-yilning yanvarida “Britaniya 
muzeyi“ nomini olgan yangi muzey tantanali ochiladi49.