O zbek isto n respublikasi sog liqni saqlash

Bo‘rtiq osti sohasi. Sagittal kesma: 
l-septumpellicidum;
2-thalamus; 
3-sulcus 
hypothalamicus; 
4-fasciculus 
mamillothalamicus;
5-fasciculus 
mamillotegmentalis; 
6
-nucleus 
posterior 
hypo- 
thalami;
7-corpus mamillare; 
8
-nucleus ventromedialis hypothalami; 9-nucleus arcuatus
hypothalami; 10-hypophysis; 11-infundibulum; 12-chiasma opticum; 13-nuc­
leus supraopticus; 14-nucleus dorsomedialis; 15-nucleus paraventricularis
hypothalami; 16-commissura anterior; 17-fomix.
Gipotalamusning nerv hujayralari sekret ishlab chiqarish 
xususiyatiga ega b o ‘lib, 
neyrosekretor hujayralar
deb ataladi. 
Ulaming sekreti shu hujayralar tolalari orqali gipofizga boradi. Bu 
o ‘zaklami gipotalamusning neyrosekretor o ‘zaklari deyiladi. Ularga 
gipotalamusning oldingi sohasida joylashgan ko‘ruv bo ‘rtig‘i 
ustidagi o‘zak 
(nucleus supraopticus) 
va bo ‘rtiq osti sohasining 
qorincha atrofidagi o ‘zagi 
(nucleus paraventricularis) 
kiradi. Bu
253

---

o'zaknm g hujayralari o ‘siqlari gipotalamo-gipofizar dastani hostf 
qilib gipofizning orqa bo'lagida tugaydi. Gipotalamusning oraliq 
sohasida: ravoqsimon o ‘zak, bo ‘rtiq osti sohasining oldingi medial 
o'zagi, bo ‘rtiq osti sohasining dorsal o ‘zagi, quyg'ich o ‘zagi, kulrang 
tepalik ozaklari joylashgan. B o‘rtiq ostining orqa hidlov sohasida 
joylashgan ju ft so‘rg‘ichsimon tana 
(corpus mamillare) 
diametri
0,5 sm keladigan yumaloq oq moddadan iborat. Oq moddaning 
ichida kulrang modda, so‘rg‘ichsimon tananing medial va lateral 
o'zaklari joylashgan.
Yangi tug‘ilgan chaqaloq oraliq miyasi nisbatan yaxshi 
rivojlangan bo ‘ladi. K o‘ruv bo ‘rtig‘i bola 2 yoshga to ‘lgunicha tez 
о ‘sib, keyinchalik sekinlashadi. Uning kengligi 2 yoshda 3 marta, 
uzunligi esa 13 yoshda 2 marta kattalashadi, balandligi 40% o ‘sadi. 
Yangi tug‘ilgan chaqaloqda medial o ‘zak yaxshi rivojlangan bo ‘Isa, 
lateral o ‘zak va yostiqcha bola tug‘ilganidan keyin tez o‘sadi.
Tizzasimon tanalar yangi tug‘ilgan chaqaloqda yaxshi rivojlan­
gan b o ‘lib, keyinchalik asta-sekin kattalashadi.
Yangi tug‘ilgan bolada bo ‘rtiq osti sohasi o ‘zaklaming hujayralari 
hali to ‘liq takomillashmagan bo ‘ladi. 0 ‘zaklaming taraqqiyoti va 
yetilishi har xil davrlarda tugaydi. Hid bilish faoliyati bilan bog‘liq 
so‘rg‘ichsimon tana va Luis tanasi o ‘zaklarining rivojlanishi bola 
3 yoshga to ‘lganida tugaydi. Kulrang do‘mboq hujayralari 6 
yoshlarda rivojlanadi. B o‘rtiq osti markaziy kulrang moddasining 
rivojlanishi balog‘at davrida tugaydi.