O zbek isto n respublikasi sog liqni saqlash

Hid biluv nervi
I 
juft, hid biluv nervi 
(nervus olfactorius) 
bum n bo‘shlig‘i hidlov 
sohasining 
shilliq pardasida joylashgan hidlov hujayralarining 
markaziy o ‘siqlaridan iborat. Ular 15 - 20 ta ingichka hid biluv 
ipchalarini 
(fila olfactoria) 
hosil qilib, g ‘alvirsimon suyakning
333

---

g ‘alvirsimon plastinkasidan o ‘tib hidlov piyozchasida 
(bulbus
olfactorius) 
tugaydi.
Ko‘ruv nervi
II
ju ft k o ‘ruv nervi 
(n. opticus) 
to‘r pardaning ko ‘r dog‘ sohasida 
joylashgan ganglioz hujayralarning aksonlari to ‘plamidan hosil 
bo‘ladi.
Nerv tomirli va oqliq pardani teshib o ‘tib (nervning ko ‘z olmasi 
ichidagi qismi), ko ‘z kosasidan 
(nervning ko ‘z kosasi ichidagi 
qismi) ko'ruv nervi kanali orqali (nervning ko‘ruv kanali ichidagi 
qismi) kalla bo ‘shlig‘iga (nervning kalla ichidagi qismi) chiqadi. 
Bosh miyaning tubida ikki tomondan kelayotgan nervlar bir-biriga 
yaqinlashib, o ‘zaro to ‘liq b o ‘lmagan kesishma 
(chiasma opticum)
hosil qilib, ko ‘ruv yo‘liga o‘tib ketadi.
Ko‘zni harakatlantiruvchi nerv
III
ju ft ko ‘zni harakatlantiruvchi nerv 
(n. oculomotorius) 
tarki­
bida harakatlantiruvchi va avtonom tolalar bor. Ular o ‘rta miya qop- 
lamasida, to ‘rt tepalikning yuqorigi tepachasi sohasida, o ‘rta m i­
yaning suv yo ‘li tubida joylashgan ko‘zni harakatlantiruvchi nerv 
o'zagi 
(nucleus nervi oculomatorii) 
va ko ‘zni harakatlantiruvchi 
nervning qo‘shimcha (Yakubovich) o ‘zagidan 
(nuclei accessorii
nervi oculomatorii) 
boshlanadi. Juft yirik hujayrali somatik o ‘zak 
ko‘z olmasi mushaklarini innervatsiya qiladi.
Juft mayda hujayrali avtonom o ‘zak qorachig‘ini toraytiruvchi 
mushakni innervatsiya qiladi. Toq mayda hujayrali avtonom 
(Perlia) 
o ‘zagi kiprikli mushakni innervatsiya qiladi. K o‘zni 
harakatlantiruvchi nerv miya oyoqchalarining medial yuzasidan 
chiqadi. U oldinga yo ‘nalib, ko ‘z kosasining yuqorigi yorig‘i orqali 
ko‘z kosasiga kiradi (342-rasm) va ikki tarmoqqa b o ‘linadi. Yuqori 
tarmoq