O zbek isto n respublikasi sog liqni saqlash

(stratum granulosum) 
mayda nerv hujayralaridan 
iborat bo‘lib, oq moddaning yonida turadi.
300-rasm
 Miyacha o‘zaklari. Gorizontal kesma: 
1
-d ecu ssatiop e-
dunculorum cerebellarum superiorum; 2 - pedunculi cerebri; 3 - velum medullare
superius; 4 - pedunculus cerebellaris superior; 5 - lingula; 
6
 - nucleus dentatus;
7-nucleus emboliformis; 
8
- nucleus fastigii; 9-vermis; 10-nucleus globosus;
1 1
-ventriculus quartus.
Miyacha o‘zaklaridan biri chodir o ‘zagi 
(nucleus fastigii)
chuvalchangning oq moddasida joylashgan. U tana mushaklari 
faoliyatini boshqaradi.
Undan tashqariroqda joylashgan sharsimon o ‘zak 
(nucleus glo­
bosus), 
probkasimon o ‘zak 
(nucleus emboliformis) 
va chuvalchang 
bo‘yin hamda tana mushaklari faoliyatini boshqaradi. Miyacha
240

---

yarim sharlarining o ‘rtasida joylashgan tishsimon o ‘zak 
(nucleus
dentatus) 
va miyacha yarimsharlari po ‘stlog‘i qo‘l hamda oyoq 
mushaklari faoliyatini boshqaradi.
Miyacha to ‘rtinchi miya pufagining dorsal qismidan paydo 
bo ‘ladi. U o ‘ng va chap qanotsimon plastinkalardan hosil bo ‘lgan 
juft kurtaklardan taraqqiy etadi. Bu kurtaklar asta-sekin o ‘sib o ‘rta 
chiziqda o ‘zaro qo‘shiladi va chuvalchangni hosil qiladi. Uning 
yon tomonida esa miyacha yarimsharlari paydo bo ‘ladi. Homila 
hayotining 4-5-oylarida miyacha yuzasida pushtalar va egatlar hosil 
bo‘ladi.
Yangi tug‘ilgan chaqaloqda miyacha cho‘zinchoq va kichik 
b o ‘lib, kattalarga nisbatan yuqori joylashgan bo‘ladi. Uning og‘irligi 
20-23 g b o ‘lib, bosh miya og‘irligining 5-6% ga teng. Ularda 
miyacha tirqishlari chuqur b o ‘lib, hayot daraxti yaxshi ko‘rinmaydi. 
Chuvalchang yarimsharlarga nisbatan yaxshi rivojlangan bo ‘ladi. 
Bola hayotining birinchi yilida miyacha tez o ‘sadi. Uning 
og‘irligi 6 oyda 3 marta, bir yoshda esa 4 marta kattalashadi. Bola 
6 yoshga to ‘lgunicha miyacha og‘irligi o ‘g ‘il bolalarda 142-150 g, 
qiz bolalarda esa 135 g bo ‘ladi. Bolaning yoshi kattalashgan sari 
miyachaning oq moddasi kulrang moddaga nisbatan tez ko‘payadi.
Homila davrida va bir yoshgacha b o ‘lgan bolada miyacha 
o‘zaklari yaxshi taraqqiy etsa, bir yoshdan keyin nerv tolalari tez 
o ‘sadi. Miyachaning tishsimon o ‘zagi bir yoshgacha o ‘ng tomonda 
katta b o ‘lsa, keyingi davrlarda chap o ‘zak tez o ‘sib, hajm jihatidan 
kattalashadi.
Miyacha oyoqchalarining paydo bo‘lishi va o ‘sishi ham bir 
xil emas. Miyachaning pastki oyoqchasi homila hayotining 4-5 
oylarida zich tolalardan tuzilgan, uncha katta bo ‘lmagan yupqa dasta 
shaklida paydo bo ‘ladi. U bola hayotining birinchi yilida tez o ‘sadi. 
Keyingi davrlarda uning o ‘sishi sekinlashib, 7 yoshda kattalarnikiga 
o‘xshash b o ‘ladi.
Miyachaning o ‘rta oyoqchasi homila hayotining 4- oyida yaxshi 
bilinmagan dasta shaklida paydo bo ‘ladi. Yangi tug‘ilgan chaqaloqda
241

---

uning kengligi 5,7 mm b o ‘Isa, emizikli davrda tez о ‘sib 2 yoshda 10 
mm b o ‘ladi. Kattalarda esa 13,9 mm.
Miyachaning ustki oyoqchasi homilada yumaloq tizimcha shak­
lida bo ‘lib, uning o ‘sishi 7-9 yoshgacha davom etadi.