XVI bob. JINSIY TARBIYA
0 ‘Q U V C H I L A R J I N S I Y T A R B I Y A S I
Jinsiy tarbiya ju d a m uhim ijtimoiy, ta ’lim-tarbiyaviy m uam m o
b o ‘lib, m a ’naviy pok va jinsiy baquvvat shaxsni tarbiyalashda asosiy
o ‘rin tutadi.
U axloqiy tarbiyaning ajralmas qismi b o ‘lib, o ‘ziga xos
xususiyatlari, o ‘z vazifalari va metodlari mavjud.
Jinsiy tarbiyaning vazifalari:
- Jinsning biologik, ijtimoiy muammolari, qiz va o ‘g ‘il bolalar
jism oniy va ruhiy kamolotining xususiyatlari t o ‘g ‘risida ilmiy
tushunchalar berish.
- Yigit va qizning o ‘zaro munosabatlari t o ‘g ‘risida to ‘g ‘ri
t a s a w u r la r hosil qilish.
- Yigit va qizning axloqiy onglari, ularning munosabatlaridagi
oliyjanob fazilatlarni payqash va qadrlay olishga o ‘rgatish.
- Oilaning mohiyatini, oila a ’zolarining huquq va burchlarini
to ‘g ‘ri tushuntirish.
- Yoqtirish, k o ‘ngil q o ‘yish, muhabbat, d o ‘stlik va o ‘rtoqlik
kabi madaniy yaqinlik tu y g ‘ularni tarbiyalash.
- 0 ‘g ‘il va qiz bolalarda yuksak axloqiy o ‘zaro munosabatlarni
tarkib toptirish.
- M aktab o ‘quvchilarida jins xususiyatlarini, bolalarda jasurlik,
mardonavorlik, qizlarda esa latofatni o ‘stirish, ularda iroda, o ‘z
his- tu y g ‘ularini boshqara olish xususiyatlarini tarbiyalash.
- Yoshlarni o ‘z oilasini tuzishga ruhan tayyorlash, o ‘z -o ‘zini
tarbiyalash.
174
- Insoniy munosabatlardagi salbiy, axloqsizlik xususiyatlarini
ham k o ‘ra olish va unga qarshi kurashchanlikni tarkib
toptirish.
- 0 ‘qituvchilarga
tibbiyot
xodimlari,
ota-onalar,
adliya
xodimlari, sa n ’at xodimlarining hamkorligi muhim o ‘rin tutadi.
Bu o ‘rinda maktab yetakchilik qiladi.
Jinsiy tarbiyada muallimning axloqiy qiyofasi, shaxsiy namunasi
alohida rol o ‘ynaydi. Ishonchini saqlash, ziyraklik, oila va maktabning
ahilligi muhimdir.
M a k t a b o ‘q u v c h ila rin in g jin siy riv o jla n ish x u su siy a tla ri.
Jinsiy rivojlanish ichki va tashqi omillar t a ’sirida o ‘tadigan ziddiyatli
jarayondir.
Bolalarning ota-onadan meros b o ‘lib o ‘tgan, individual tabiiy
xislatlari ichki om illarjum lasigakiradi. Bu belgilarjins xususiyatlarini
belgilaydi.
Bolani qurshab olgan tabiiy va ijtimoiy hudud va m uayyan maq-
sadni k o ‘zlaydigan jinsiy tarbiya tashqi omillar jum lasiga kiradi.
Chet el olimlarining m a ’lumotiga qaraganda jinsiy yetilish
hozirigi sharoitda ancha erta boshlanib, erta tugallanadi. Bu jarayon
qizlarda 7 - 8 yoshdan 14-15 yoshgacha, o ‘g ‘il bolalarda esa 10-11
yoshdan 15-16 yoshgacha kechadi. 0 ‘smir o ‘z organizmida paydo
b o ‘lgan yangi fiziologik o ‘zgarishlarni va ular keltirib chiqargan
shaxvoniy sezgilarni tushuna olmaydi. Ular o ‘smirni hayajonlantiradi,
unda q o ‘rqish, uyalish hislari paydo boMadi. 0 ‘smir ularni bilishni
istaydi.
Maxsus tadqiqotlardan m a ’lumki, jinsiy hayot haqida dastlabki
m a ’lumotni o ‘g ‘il bolalar va qizlarning 16,8% maktabda, 6 ,7 %
oilada, qolganlarini tasodifiy m a ’lumotlardan oladi.
Y o sh lar ilmiy a s o slan gan jin siy tarb iyaga m uhtoj. A. S. M a
karenko jin s iy tarbiy a nazariyasi va a m a liy o tig a katta hissa
175
q o ‘shdi. Insoniy x u lq -a tv o r jin s iy s o h ag a b o g ‘liq degan nazariyani
inkor qildi. B olalarda jin s iy m uhabbat, d o 's tlik n i tarbiyalash
zarurligini uqtirdi.
Do'stlaringiz bilan baham: |