O z b e k is t o n r es p u b L i k a s I o liy


D arsdan  tashqari  ish  usullari



Download 4,55 Mb.
Pdf ko'rish
bet130/158
Sana11.01.2022
Hajmi4,55 Mb.
#351125
1   ...   126   127   128   129   130   131   132   133   ...   158
Bog'liq
hjacki 2119 pedagogika

D arsdan  tashqari  ish  usullari
Pedagogik  adabiyotda  yoki  tarbiyaiy  ish  tajribasida  tarbiya 
berishni  y o ‘lga  q o ‘yish  usullari  quyidagilardan  iborat.
247


1.  Yalpi  yoki  ham m a  o ‘quvchilar  bilan  ish  olib  borish;
2.  Yakka  tartibda  ish  olib  borish;
3.  Guruhlarga  b o ‘lib  ish  olib  borish  yoki  t o ‘garak  ishlari.
Bu  ish  shakllarining  hammasi,  odatda  sinf  rahbarlari  rejasida 
o ‘z  aksini  topadi.  Darsdan  tashqari  tarbiyaviy  ish  usuliarining 
quyidagicha  turlari  ham  mavjud:
1.  O g ‘zaki  ish  usullari  (siyosiy  axborotlar,  majlislar,  leksiyalar, 
dokladlar,  kitobxonlar  konferensiyalari,  dasturlar,  uchrashuvlar, 
radio jurnallar).
2.  Am aliy  ish  olib  borish  usullari.  Sayohat,  spartakiadalar, 
olimpiada,  musobaqalar,  t o ‘garaklar,  shuningdek  shanbaliklar.
3.  K o ‘rgazmali  ish  olib  borish  usullari.  M aktab  muzeylari,  urush 
va  mehnat  qahramonlari  muzeylari,  badiiy  ijod  k o ‘rgazmalari,  yangi 
kitoblar  k o ‘rgazmalari  va  boshqalar.  S inf  rahbari  o ‘z  faoliyatida 
sin f  bilan  yalpi  ishni  ham m a  o ‘quvchiIar  bilan  bir  vaqtni  o ‘zida 
am alga  oshiradi.  Bazan  tarbiyaviy  ishni  tashkil  etishning  bu  usuli 
« sin f rahbari  soati»,  «tarbiyaviy  soat»  yoki  « m a ’naviyat  soati»  deb 
ataladi.
S in f bilan  yalpisiga  olib  boriladigan  tadbirlar,  odatda  oyiga  ikki 
yoki  uch  marta,  b a ’zan  esa  haftada  bir  marotaba  o ‘tkaziladi.  Har 
bir  sinfdan  tashqari  o ‘tkaziladigan  tarbiyaviy  ish  o ‘z  oldiga  m a ’lum 
maqsad  q o ‘y m o g ‘i  lozim.
1)  0 ‘tkaziladigan  sinfdan  tashqari  ish  t a ’lim-tarbiya  birligiga 
aso slanm og ‘i  lozim.
2)  S inf  rahbari  sinfdan  tashqari  ishlarni  oldindan  rejalashtirib, 
o ‘z  oldiga  aniq  maqsad  q o ‘ygan  holda  tashkil  qilm og‘i  lozim.
3)  Sinfdan  tashqari  ishlarni  tarbiya  ishiga  har  tom onlam a  yon- 
dashgan  holda  olib  borishi  kerak.  Hozirgi  zamon  pedagogikasi 
o ‘quvchilarni  tarbiyalashda  sin f  rahbari  oldiga  quyidagi  pedagogik 
talablarni  q o ‘yadi.


1.  O 'quvchilarda  mustaqil  dunyoqarashni  va  ijtimoiy  faollikni 
oshirish.  Buning  uchun  quyidagi  ishlarni  amalga  oshirilishi  lozim:
a) 
o Lquvchilarga 
tabiatdagi 
o ‘zgarishlarning 
sabablarini 
tushuntirish;
b)  mustaqillikdan  keyingi  yillardagi  o ‘zgarishlarga  nisbatan  o ‘z 
mustaqil  fikrini  bildira  olishga  o'rgatish;
d)  o ‘quvchilarga  Respublikamizda  va  chet  ellarda  boMayotgan 
ijtimoiy-siyosiy  voqealarga  qiziqishni  shakllantirish;
e)  yordam ga  muhtoj  kishilarga,  keksalarga  yordam  k o ‘rsatish 
fazilatini  tarbiyalash.
2.  Ijtimoiy foydali  ishga, mehnatga, xalq mulkiga nisbatan hurmat 
e ’tiborni  tarbiyalash.
Buning  uchun  quyidagi  ishlar  amalga  oshirilishi:
a)  atrofdagi  kishilarning  mehnati  bilan  tanishtirish;
b)  o ‘z  qishlog‘idagi  yoki  shahridagi  turli  kasbdagi  mehnat- 
kashlar  faoliyatining  ijtimoiy  ahamiyati  haqida  tasavvurni  hosil 
qilish;
d)  bolalarda  maktab  va  undan  tashqaridagi  ijtimoiy  hayotda, 
m ehnatda  faol  qatnashish  istagini  tarbiyalash;
e)  o ‘z  mehnati  bilan  o ‘zgalarga  foyda  keltirish  ishtiyoqini  har 
qanday  ishni  bajarishda javobgarlikni  his  qilishni  tarbiyalash;
3.  M ustahkam  axloq  va  xulq  madaniyatini  shakllantirish.
Tarbiya  jarayonida  o ‘quvchilarda  quyidagi  ijobiy  fazilatlarni
shakllantirish  mumkin:
a)  kishilar faoliyatidagi  yaxshilik va yomonlikni  farqlay  bilishni 
o ‘rgatish;
b)  haq  ishni  himoya  qilishga  tayyor  b o ‘lish  malakasini  shakl­
lantirish;
d)  o ‘z  so‘zi,  v a ’dasini  har doim  bajarishga  odatlantirilib  borish;
e) o ‘z jam oasiga g La m x o ‘rlik qilish,  boshqalarga yordam  berishga 
oshiqishni  tarbiyalash;


f)  kamtarlik,  vazminlik,  ozodalik,  intizomlik  kabi  fozilatlarni 
tarbiyalash;
g) axloq madaniyati qoidalarini bajarish, saxiy lik, hushmuomalalik, 
ota-ota,  ustoz  va  d o ‘stlarini  sevish  va  hurmat  qilishga  odatlantirish;
i)  doim  rost  gapirish,  yoshi  u lu g ‘  keksa  kishilarga  va  yosh 
bolalarga  g ‘a m x o ‘rlik  qilish  fazilatlarini  tarbiyalash;
k) jasur,chidam li,m ehnatsevar  b o ‘lishga  intilishni  tarbiyalash;
1) ja m o a   intizomini  buzuvchilar bilan  chiqishmaslik va ularga o ‘z 
t a ’sirini  o ‘tkazish  xarakterini  shakllantirish.  0 ‘quvchiiarda  mustaqil 
dunyoqarash  va  ijtimoiy  faollikni  tarkib  toptirish  uchun  sayohatlarga 
chiqish  m aqsadga  muvofiqdir.  Bu  vazifani  amalga  oshirish  uchun 
o ‘quvchilar  bilan  zavod  va  fabrikalarga,  dala  va  b o g ‘larga,  ona 
tabiatga  sayohatlar  uyushtirish  yaxshi  samara  beradi.  Sayohatga 
chiqish  oldidan  reja  tuziladi.  Rejada,  o ‘quvchilar  qayerga  boradi, 
nimalarni  tom osha  qiladi,  kimlar  bilan  uchrashadi,  o ‘quvchilarga 
nimalar  haqida hikoyalar qilib  berishi  k o ‘rsatiladi  va  shu  asosida  ish 
olib boriladi.  Bolalarda axloq va xulq madaniyatini tarbiyalash uchun 
ertaliklar  uyushtirish,  turli  bayramlarni  ja m o a   b o ‘lib  nishonlash, 
o ‘quvchilarga  tarbiyaviy  ta ’sir  etishning  eng  yaxshi  usulidir.
Bolalar  bayramlarni  yaxshi  k o ‘radilar,  unga  quvonch  bilan 
tayyorlanadilar  va  sabrsizlik  bilan  kutadilar.
Turli  bayramlar  o ‘quvchilarni  ijtimioiy  va  siyosiy  bilimlarni 
oshirishga,  ularda  yuksak  axloqiy  sifatlarni  tarbiyalashga  yordam 
beradi.
Masalan,  8-dekabr  Konstitutsiya  kuniga  b a g ‘ishlab  kecha  tashkil 
qilish,  o ‘quvchilarning  siyosiy  bilimlarini  oshirish  vatanga muhabbat 
ruhida  tarbiyalashning  muhim  omilidir.
250



Download 4,55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   126   127   128   129   130   131   132   133   ...   158




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish