O 'z b e k I s t o n r e s p u b L i k a s I o L iy va o 'r t a m a X s u s

Davriy  hisobga  olish.  0 ‘q uv c h i l a r n i n g   bi limlari,  m e h n a t  

k o ' n i k m a l a r i   va  m al akal al ar in i   t ekshirish  s h ak ll a ri d an   biri  u lar ­

n i ng   o' quv  choragi,  v a ri m  yillik  va  yillikdagi  o ' / l a s h t i r i s h i n i   h i ­

sobga  olishdir.

0 ‘q u vc h il a rn i ng   j oriy  o ‘zlasht irishi ni   o i g a n i s h   va  m a xs u s 

o ' t ka zi lg a n  na zora t- teks hi ri sh  ishlari  sinov  tariqasidagi  s o ‘roqlar 

(takroriv,  u m u m l a s h t i r u v c h i   da rs la r  vaqtida)  asosida  o ‘quv  c h o r a ­

gi,  v ari m  yillik  va  yillik  u c h u n  b a h o l a r   qo' yiladi.  C h o r a k  ba holar i 

o d a t d a   o ' qi tu vc hi ni ng   h a r   bir  o ' q u v c h in i   p ux t a  o' r gan is h,   u n i n g  

ilmiy-texnikaviy  bi li ml ari ni ,  m e h n a t   k o ' n i km al ar i   va  m a l a k a l a ­

rini  m u n t a z a m   tekshirishi  va  c h u q u r   tahlil  qilish  natijasi  bo' lishi 

lozim.

0 ‘quv  choragi  u c h u n  qo' yi lg a n  b a h o  joriy b a h o l a r n i n g   o ‘r t a c ha  

a ri f me ti k   m i q d o r i d a n   iborat  bo' l masli gi   kerak.  Bu  haqiqiy  a hvolni  

buzib  ko'rsatish,  o ' qi tu vc hi ni ng   b a h o  q o ‘yishga  ijodiy  y on da s hi sh 

singari  m u h i m   t u s h u n c h a g a   e ’tibor  bermasligi  b o i a r   edi.  Bu 

o ' r i n d a   h ar  xil  m e t o d i k - pe d ag o gi k   o mi l l a r   hisobga  olinishi  lozim. 

B u n d a y   o m i l l a r d a n   eng  m u h i m i   o' quvchiga  joriy  b a ho   qo' yi lgan 

m a t e r i a l n i n g   ahamiyatiiligidir.

M a sa l a n,   joriy  ba hol ar   bir  xil  b o' lgani   holda,  ha r   xil  o ' q u v ­

c hi la rg a  c ho ra k  baholari  h a m i s h a   birday  qo' vilmaydi.   Tabiiyki, 

jori y  b ah ol ar   bir  xil  b o' l ar   ekan,   c h o ra k   bahosi  h a m   ularga  m u-  

vofiq  kelishi  kerak.  Bahol ar  bir  xil  b o ‘l ma g a n d a   c h or ak   bahosi 

u l a r d a n   eng  ko‘piga  muvofiq  ravishda  qo'yilishi  kerak.

Misol  keltiramiz:  o ‘quvchi  c ho r ak   d a vo mi da   «4»,  «3»,  «2»,  «4» 

b a h o l a r   olgan,  lekin  «3»  va  «2»  b ah o l ar ni   m e h n a t   va  kasb  t a ’limi 

d a s t u r i n i n g   asosiy  b o i i m l a r i n i   o ' r g a ni s h da   olgan.  Bu  verda  «4»

293

---

b a h o   asosiy  o ' r i n n i   olsa  h a m   baribir 

0‘qituvchi  chorak  uchun  bu 

o ‘quvchiga  «3»  b a h o  qo' yishi  kerak.  Bu  misol  o' q uv c hi la rn i ng  

bilimi,  m e h n a t   k o' n i k ma l a r i   va  mal ak al ar ini   t e k sh i ri s hn in g 

muvaffaqiyati  u m u m a n   va  m u a y y a n   holda  ko'p  j i h a t d a n   davriy 

tekshirish  o' tkazi sh  vaqtida  o ' q i tu vc hi ni ng   masalaga  ijodiy  yon- 

dashuviga,  har  bir  o ' qu v c h i n i n g   ya kk a  xususiyatlarini  va  ba ho 

qo' yi sh  m e z on l ar i ni   c h u q u r  bilishiga  bog'liqligini  yaqqol  ko'rsatib 

turibdi.

O ' q uv c h i l a r ni n g  o ' zlas ht ir is hi ni   yak un iy   hisobga  olish  turi 

o' quv  yilining  oxirida  sinov  t ariqasida  amal iy  ishlarni  o' tkaz is h 

yo'li  bilan  a ma lg a  oshiriladi,  m e h n a t   tayyorgarligi  darajasi  kasb 

t a ’lim  darajasiga  yetkazilgan  m ak t a b l a r d a   esa,  9 - s i n f   oxirida, 

m ak t a b n i   bitirish  paytida  ixtisos  i m t i ho n in i   t opshi radi .  Sinov 

tariqasidagi  amal iy  ishlar  o ' q u v c hi la rn i ng   o' quv  yili  m o b ay n id a  

o' zlashtirilgan  asosiy  m e h n a t   operatsiyalarini  o'z  ichiga  olgan 

t opshi riqni   mustaqil  b aj ar is hd an   iborat  bo'ladi.  Vaqt  j i h a t d a n  

bu  t opshi riq  ko'pi  bilan  2—4  o' quv  soatga  mo'ljallanishi  kerak. 

Bunda y  i sh la rn in g  maq s ad i   o ' qu vc hi la r  o'z  ishlarini 

m u s t a q i l  

rejalashtirishini  q a nc ha li k  o' zlasht irib  olganl ikl ari ni ,  ish  j o 'y in i 

t ashkil  etishni,  c h i z m a l a r   va  texnologik  xari tal ari dan,   ish  va 

na zo ra t- o' l ch ov   a sb oblar idan  to'g'ri  foydalana  olish lari n i,  ishni 

belgilangan  vaqt  n o r m a s i d a   ulguri shlar ini ,  b il iml ari ni   a ma l d a  

tatbiq  eta  olishlarini  a n i q l a s h d a n   iborat.