O 'z b e k I s t o n r e s p u b L i k a s I o L iy va o 'r t a m a X s u s

Bilim   —  o 'rg an a y o tg a n   obyekt  h a q id a   u n i n g   m u h im   xususi- 

yat  va  sifatlarini,  o b y e k tn in g   m a ’lu m   jih a tla rin i  biz  tu s h u n c h a -  

larda  ifo d a laym iz   va  o 'r g a n a m iz .  D e m a k   tu s h u n c h a l a r   tiz im in i 

o'z la s h tiris h   orqali  o 'rg anilayo tg a n   obyekt  h a q id a   z a r u r   bilimga 

ega  b o 'la m iz .

O 'q u v c h in in g   bilim i  tabiat  va j a m i y a t n i n g   rivojlanish  q o n u n i-  

y a tla rin i  aks  e ttirg a n   fan  q o n u n la r i,  tu s h u n c h a la r ,  ashyoviy  da- 

lilla rn i  o 'zlash tirish g a  y o 'n a ltirilg a n   ped ag o gik   faoliyatning  nati- 

jasidir.

M e h n a t  t a ’lim idagi  b ilim la r  o 'r g a n a y o tg a n   ob y e k tn in g   (egov, 

a rra ,  sta no k,  m a s h i n a   va  boshqa  m e h n a t   obyektlari)  vazifasi,  t u ­

zilishi,  ishlash  qoidalari,  tay y o rla n a d ig a n   m ate ria lla ri,  qo'llash 

texnologiyasi,  ishlashda  e ’tibor  b e rila d ig a n   xavfsizlik  texnikasi, 

t a ’m ir la n is h in i  o 'q u v c h ila r  h a m   nazariy,  h a m   am aliy  holatda 

q o 'lla sh   texnologiyasini  bilishlari  sh a rt.  D T S   nuqtayi  n a z arid a n  

o 'q u v c h ila r  o 'z la s h tirg a n   holatini  (b ilim ,  k o 'n i k m a ,  m ala k a   va 

m a h o r a t,  tajriba,  ijod,  ta k o m illash tirish ),  d a ra ja la rin i  (m ezon, 

m e ’yor),  d o irasini  belgilaydi.  O 'q u v c h ila r   m e h n a t   obyektini:  h a r

47

---

to m o n la m a ,  c h u q u r   keng,  tor,  a troflarga  o'zlashtirib:  «5»,  «4», 

«3»,  «2»  va  «1»  b a h o g a   ega  bo'ladi.

O ’qu v chilar  m e h n a t   t a 'lim i  obyektini:  egovlashi,  a rra la sh i, 

p a rm a la s h i,  ovqat  tayyorlashi,  tex n ik a n i  o 'rg an ish i  va  h o k a z o  

texnologik  o p eratsiyalarn i  o 'z la s h tir is h i,  o 'rg an ish i,  bajarishi 

o 'q u v c h in i  yana  bir  p o g 'o n a g a   k o 'ta rib   k o 'n ik m a   darajasiga  olib 

keladi.  Bu  b orada  b i lim la r n in g   haqiqiyligi  va  to'g'riligi  bevosita 

a m a liy o td a   q o 'lla n ilish i  bilan  an iq la n ad i.  B ilim la rni  q o 'lla n ish i 

o'z  navbatida  m a ’lum   ish -h a ra k a t  u s u lla rin in g   m a q s a d g a   m u v o - 

fiqligi,  tezligi,  aniqligi  va  shu  kabilarga  ko'ra  kasbiy  m a h o r a t  d a r a ­

jasi  a n iq la n ad i.  Kasbiy  m a h o r a t  darajasi  shartli  ravishda  k o 'n i k m a  

va  m a la k a la r  shaklid a  talqin  etiladi.  A g ar  b ilim la r  a m a liy o td a  

m a ’lum   m an tiqiy  k e tm a -k e tlik d a ,  lekin  o'ylab  m a ’lu m   m a ’n o d a  

s e k in ro q   bajarilishi  k o 'n i k m a   sifatida,  tez  fu rsatlarda  bajarilishi 

esa  m ala k a   deb  talqin   etiladi.