O. Yusupova

Til me‟yori xususida 
Til normalarini takomillashtirish, nutq madaniyatini yuksak 
darajaga ko‗tarish so‗zning fonetik strukturasini, leksik- 
semantik, stilistik xususiyatlarini, uning yasalish va o‗zgarish, 
qo‗shilish va birikish qonuniyatlarini aks ettiruvchi adabiy 
normalarni yana ham aniqlash, mukammallashtirish hozirgi 
kunning aktual vazifalaridan biridir. (A.G‘ulomov).
Me‘yor – til birliklarini nutqning u yoki bu ko‗rinishida 
ishlatish qonuniyatlari va imkoniyatlari bo‗lib, ular jamiyat 
tomonidan belgilangan va aniqlangandir. (H.Ne‘matov, 
R.Rasulov). 
Til o‗z ijtimoiy vazifasiga ko‗ra me‘yoriy tizim bo‗lib, 
har qanday til ma‘lum me‘yorlarga ega bo‗lishi shart. Shuning 
uchun ham me‘yoriy jarayon til qadar qadimiydir va u tilning 
doimiy yo‗ldoshidir. (E.Begmatov). 
Biz 
o‗rganayotganimiz me‘yor masalasi ijtimoiy 
hayotimiz uchun yangilik emas. Til va jamiyat mavjudki, bu 
masala ham o‗rtada. Ammo, har bir davr o‗z taraqqiyoti bilan 
bog‘liq ravishda tildan foydalanishning o‗z muammolarini, 
dolzarb vazifalarini keltirib chiqaraveradi. (S.Karimov). 
3-mavzu: Til va jamiyat 
Reja: 
1.Til 
va 
jamiyat, 
ular 
o‗rtasidagi 
munosabat. 
Sotsiolinvistika. 
2. Standartlashtirish, hayotiylik, tarixiylik, avtonomlik. 
3.Ijtimoiy tilshunoslik tipologiyasi. 
4.Til tizimi va til qurilishining ijtimoiy shartlanganligi. 
Tayanch 
so‘z 
va 
iboralar: 
sotsiolinvistika, 
standartlashtirish, hayotiylik, tarixiylik, avtonomlik, standart 
tillar, klassik tillar, mahalliy tillar, milliy tillar, pijin tillari, 
kreol tillari, dialektlar, sun‟iy tillar. 

---

31