O’. Toshbekov tuproqshunoslik asoslari fanidan o’quv-uslubiy majmua

TUPROQQA KATIONLARNING VA ANIONLARNING SINGDIRILISHI

Darsning maqsadi:

Talabalarga tuproqqa kationlar va anionlarning singdirilish tartibini, hamda ularning ahamiyatini tushintirib berish.

Identiv o’quv maqsadlari:

9.4.1. Tuproqqa kationlarning singdirilishi va u qanday amalga oshishini aytib bera oladi.

9.4.2. Asоslar bilan to`yingan tuproqlarning singdiruvchi kompleksida qanday kationlar bo’lishini tushintirib bera oladi.

9.4.3. Tuproq singdiruvchi komplekssida natriy ko’paysa nimaga olib kelishi mumkinligini tushintirib bera oladi.

9.4.4. Tuproqqa anionlarning singdirilishi necha guruhga bo’linishini aytib bera oladi.

4-asоsiy savolning bayoni:

Tuproqning turli kationlarni singdirish energiyasi bir xil emas. Valentlilik ko’paygan sari tuproqning singdirish energiyasi xam orta boradi, kation grhlari miqyosida esa valentliligi bir xil bo`lgani xolda ularning atom og’irliklari oshgan sari tuproqning singdirish energiyasi orta boradi.

Kationlar tuproqning singdirish energiyasiga qarab, quyidagi tarzda oshib boradigan tartibda bo’linadi: