O ’tilladi gan sana o ’tilgan

IX-Darsning  rejasi:

a)  o'tilgan  mavzuni  takrorlash 

b)  yangi  mavzu  bayoni 

c) 

mustahkamlash. 

d) 

O'quvchilarni 

baholash

X-O'tilganlarni  takrorlash:

1.  Sa’diy Sheroziy kim? Qayerda yashab ijod etgan? Qanday asarlarini 

bilasiz?

2.  «Guliston» va «Bo‘ston» asarlari haqida qanday ma’lumotlarga egasiz?

3.  Sa’diy hayotidagi voqealar aks etgan qaysi hikoyalami bilasiz? Aytib 

bera olasizmi?

4.  «Ayb  qidirmaslik  haqida»gi  she’riy  hikoyatda  shoir  o‘quvchining 

qanday inson  bo‘lishini  xohlaydi?

5.  «Tab’i aybjo‘ylik bo‘lsa agar bas,

XI-Yangi  mavzu  bayoni:

Hamza  Hakimzoda  Niyoziy  1889-yilning  6-mart  kuni  Farg‘ona 

vodiysining  yirik  madaniy  o‘choqlaridan  bo‘lmish  qadimgi  Qo‘qon 

shahrida tug‘ilgan.  Uning otasi Ibn Yamin mashhur tabib bo‘lgan.  Shu 

sabab shoir o‘z taxallusiga Hakimzoda nomini qo‘shgan. Onasining ismi 

Jahonbibi  edi.

Hamza  dastlabki  ta’limni  shahardagi  eski  maktab  va  madrasalarda 

oldi,  o‘sha  paytda  urf bo‘la  boshlagan  rus-tuzem  maktabida  rus  tilini 

o‘rganishga harakat qildi.

Badiiy ijod sohasida uning dastlabki ustozlaridan biri tatar maorifchisi 

Abdulla  To‘qmullin  bo‘lgandi.  Bu  haqda  keyinchalik  adib  shunday 

xotirlagan:

35

---

«1Л menim qo‘limda o‘z qalamim bilan yuz sahifadan ortig‘roq eski 

usuldagi  yozishmalarimi ko‘rib,  tarbiyag‘a kirishdi».

1909-yilda Hamza arab tilini o‘rganish uchun Buxoroga boradi. Biroq 

shahardagi diniy guruhlar o‘rtasidagi mojarolar tufayli Kogon shahriga 

chetlanib,  u yerdagi matbaa korxonasida ishlaydi.

1910-yilda  Toshkentga  kelgan  Hamza  ma’rifatchilik  faoliyatini 

boshlaydi. Bu yerda Munawarqori Abdurashidxon o‘g‘li boshchiligidagi 

jadidlar  — yangilik  tarafdorlari  safiga  qo‘shiladi.  Shahaming  Qashqar 

mahallasida  usuli  jadid  (yangi  usulda  o‘qitadigan)  maktabini  tashkil 

qiladi.

Xuddi shunday maktabni  1911-yilda Qoeqonda ochganida, hukmron 

chor ma’murlaii tomonidan yopiladi. Ocsha yili Hamza haj safari davomida 

Afg‘oniston,  Hindiston, Turkiya, Arabiston o‘lkalarida bo‘ladi. Yurtiga 

qaytib  ma’rifatparvarlik  ishini  davom  ettiradi,  zamonasining  dolzarb 

muammolari  aks  etgan  badiiy  asarlar  yozishni  kuchaytiradi.  Uning 

Marg‘ilon  va  Qo‘qon  shaharlarida  ochgan  maktablari  yana  tazyiqqa 

uchraydi:

«1914-yilning  oxirlarida  Marg‘ilonda  maktab  ochdim.  Sakkizinchi 

oygacha bormay, Andreyev ismindag‘i  Skobel