oladi. B uning sababi shuki, hayv o n n in g vaq td a fazodagi vaziyati va
h a r a k a tla n is h i o ‘r ta m iy a , k o 'r u v d o 'm b o q l a r i v a t a r g 'i l ta n a
funksiyalariga b o g 'liq , operatsiya vaqtida m iyaning bu bo'laklari avaylab
besh ik ast qoldiriladi. B unday hayvonning y u rish-turishi kuzatilganda
faqat h ara k atla r chaqqonligi, tekisligi va aniqligi kam ayganligi qayd
qilinadi, xolos.
K atta y arim sharlar p o 's tlo g 'id a n m ahrum qilingan itlarda jin s iy
instinkt ju d a susayadi. U yqu v a tiyraklik norm al ravishda alm ashinadi; it
uzoqroq uxlaydi.
S ensor funksiyalar keskin d arajada buziladi. It operatsiyadan keyin
k o 'r v a qism an karga o 'x sh a b qoladi. T o 'siq la rg a kelib uriladi, egasini
tanim aydi, laqabini aytib chaqirilganda indam aydi, oldiga ovqat q o 'y ilsa
yaqin kelm aydi, hidning farqiga borm aydi; terining kuchsiz ta ’sirlanishiga
jav o b an r o 'y beradigan reaksiyalar susayadi. Shu bilan birga, katta yarim
sh a rla r p o 's tlo g 'i o lib ta sh la n g a c h , itn in g b a ’zi k o 'ru v v a esh itu v
sezgilari saq lan ib qoladi. M asalan ,, b o sh ig a ju d a rav sh an y o ru g 'lik
tushirilsa, boshini bura oladi; qorachiq refleksi qayd qilinadi. K atta yarim
sharlar p o 's tlo g 'i olib tashlangach ta ’m bilish sezgilari saqlanib turadi:
ovqatga b irorta achchiq narsa q o 'sh ilsa , hayvon ovqatni tu flab tashlab,
tu m sh u g 'in i burishtiradi.
K atta yarim sharlar p o 'stlo g 'id a n m ahrum qilingan it um rini ch o 'zish
u chun ek sp erim e n tato r itning o g 'z ig a o v q at solib va suv quyib, uni
s u n ’iy y o 'l bilan boqib turadi. G .P.Zeleniyning tajrib alarig a qaraganda,
operatsiya qilingan it ovqat yu tg an d a m e ’da shirasining norm al relektor
sekresiyasi y uzaga chiqadi.
Itb o sh li m a y m u n la r (m a c a c u s r h e s u s jn in g k a tta y a rim sh a rla r
p o 's tlo g 'i olib tash lan g ach , y an a d a k esk in o 'z g a ris h la r r o 'y beradi.
B unday m aym unlar o p eratsiyaga chidash berm ay, tez nobud b o 'lad i.
Individual hayot davrida turli ta ’sirlarga javoban kelib chiqqan reaksiyalar
y o 'q o lib ketadi. O peratsiya q ilingan m ay m u n d a harakat aktlari ruy-rost
buziladi. U nda ixtiyoriy harakatlar m utlaqo yuzaga chiqm aydi, m im ika va
je s tik u ly a ts iy a y o 'q o la d i. T ash q i t a ’sirla rg a ja v o b a n b a ja rila d ig a n
harakatlar sust va b o 'sh bo'ladi. Katta yarim sharlar p o 'stlo g 'id a n m ahrum
qilingan m aym unga ta ’sir etilm asa, u qim ir etm ay turaveradi; k o 'p ro q
uxlaydi.
Bosh m iya katta yarim sharlari p o 'stlo g 'id a n m ahrum b o 'lib tug'ilg an
b o la la r (
Do'stlaringiz bilan baham: