O ‘siqlar bor. Mevasi uch qirrali yong'oq, po‘sti yupqa, yog‘ochlangan, jigar rangda bo‘lib, yaltirab turadi. Yetilganda


sertuk eman (Quercus pubescens Wffld.), gruziya emani (Quercus



Download 0,85 Mb.
Pdf ko'rish
bet8/13
Sana26.06.2022
Hajmi0,85 Mb.
#707575
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13
Bog'liq
dendrologiya. qayimov a.q. berdiyev e.t

sertuk eman (Quercus pubescens Wffld.), gruziya emani (Quercus
iberica Stev.), qoya emani (Quercus petraea Liebl.), qizil eman
(Quercus borealis maxima Sarg.) 
kabi turlari mavjud va o‘rmon 
xo‘jaligida muhim ahamiyatga ega.
4.19. ZAYTUNDOSHLAR (OLEACEAE)
OILASI
Bu oilaga 400 ga yaqin daraxt va butalar kiritilgan bo‘lib, 
subtropik va mo‘tadil mintaqalarda tarqalgan. 0 ‘rmon xo‘jaligi uchun 
4 ta 
zaytun, shumtol, tigistrum va siren
turkumi vakil lari muhim
ahamiyatga ega.
4.19.1. Zaytun (Olea) turkumi
Zaytun turkumida muhim xo‘jalik ahamiyatiga ega 
zaytun daraxti
yoki 
madaniy zaytun (Olea europaea L.) 
0 ‘rta yer dengizi mamlakat- 
larida keng tarqalgan. Bo'yi 4—12 metrga boradigan doimyashil 
subtropik daraxt. Mevasi et bilan qoplangan danakdan iborat bo‘lib, 
og‘irligi 15 g ga boradi. Har bir daraxt o ‘rtacha 20-30 kg meva 
beradi.
Barglari mayda va uchli gullari oqish hamda ikki jinsli, ro‘vak- 
simon shingil to'pgulga yig'ilgan. Zaytun daraxti yowoyi zaytundan 
keiib chiqqan. Qadim zamonlardan beri ekib kelinadi. Hozirda ushbu 
o‘simlik 450 shimoliy kenglik va 370 janubiy kenglik oralig‘ida eldladi. 
MDH hududida XIII asrdan boshlab Ozarbayjon, Turkmaniston, 
Gruziya, Janubiy Qrim va Krasnodar o‘lkasida o‘stirilgan. Zaytun 
daraxti 400 yilgacha yashashi mumkin, urug'idan o‘stirilgan zaytun 
10—12 yilda, qalamchadan ko‘kargan 4—5 yilda hosil beradi.
Zaytun mevasi tuzlash, konservalash va yog' olish uchun ishla­
tiladi. Mevasining ho‘l etida 56 % gacha, danak qobig‘ida 5 % 
gacha, mag‘zida 12 % gacha zaytun moyi bor. Preslash yo‘li bilan 
undan oziq-ovqat, tibbiyot va konserva sanoatida ishlatiladigan 
qimmatbaho zaytun moyi ajratib olinadi. Hozirgi paytda zaytun 
daraxtini Respublikamizning Surxondaryo viloyatida o‘stirish bo'yi- 
cha ilmiy tajribalar o‘tkazilmoqda.
287


Oddiy zaytun unchalik baland bo‘lmagan daraxt bo‘lib, 0 ‘rta 
yer dangizi atrofida keng tarqalgan, Kavkaz va Qrimda ekilmoqda. 
Mevasi moyli seret bilan o ‘ralgan danak. Sekin o ‘sadi, lekin 
200—300 yilgacha yashaydi. Mevalaridan zaytun moyi olinadi, 
mevalari konservalangan holda ham iste’mol qilinadi. Urug'idan va 
qalamchasidan ko‘paytiriladi.

Download 0,85 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish