O ramazonov, S. S. Buriyev meliorativ tuproqshunoslik

Tuproq  mintaqasi  tekis  hududlardagi  muayyan  tuproq  tiplarini, 
ba’zan  intrazonal  tuproqlarni  o‘z  ichiga  oladigan  tuproq  bioiqlim 
oblastlarning bir qismidir. 
Tuproq mintaqachasi tuproq mintaqasining bir qismi bo‘lib, mintaqa 
tuproqlar orasida ma’lum tuproq mintaqasining bir qismi hisoblanadi. 
Tekisliklardagi  tuproq  provinsiyalari  deb,  mahalliy  tuproq  hosil 
bo‘lish  xususiyatlari  bilan  farqlanadigan  tuproq  mintaqasi  yoki 
mintaqachasining bir qismiga aytiladi. 

---

37 
Tuproq okrugi tuproq provinsiyasining bir qismi bo‘lib, tuproq paydo 
bo‘lishiga  ta’sir  etuvchi:  joyning  rel’yefi,  iqlimi,  o‘simliklar  tarkibi, 
gidrogeologik sharoitlarning o‘ziga xos xususiyatlari bilan belgilanadi. 
Tuproq  rayoni  tuproq  okrugining  bir  qismi  bo‘lib,  tuproq 
qoplamining  aksariyat  ko‘p  qismi  bir  xil,  samaradorlik  va  unumdorlikni 
oshirishga  qaratilgan  tadbirlar  tarkibi  va  me’yori  ham  nisbatan  bir  xil 
bo‘ladi. 
Past-tekisliklarni  tuproq-geografik  rayonlashtirishda  asosiy  birlik 
sifatida  mintaqa  qabul  qilinadi.  Mintaqada  olib  boriladigan  dehqonchilik 
tizimi, tuproq unumdorligini oshirish va muhofaza qilishga oid agrotexnik, 
agromeliorativ va biologik  tadbirlar nisbatan bir xil tartibda va me’yorda 
amalga oshiriladi. 
Mustaqil 
Davlatlar 
Hamdo‘stligi  hududida  quyidagi  tuproq 
mintaqalari mavjud: 
- arktika va subarktika mintaqasi (tundra tuproqlari); 
- tayga-o‘rmon  mintaqasi (podzol, botqoq,  muzlagan,  o‘tloqi-o‘rmon, 
o‘rmon tuproqlari); 
- keng bargli o‘rmon mintaqasi (qo‘ng‘ir o‘rmon tuproqlari); 
- o‘rmon-dasht mintaqasi (bo‘z o‘rmon tuproqlari); 
- dasht mintaqasi (qora tuproqlar); 
- quruq dasht mintaqasi (kashtan tuproqlar); 
- cho‘l-dasht mintaqasi (qo‘ng‘ir va bo‘z tuproqlar); 
- cho‘l mintaqasi (bo‘z - qo‘ng‘ir tuproqlar, taqirlar); 
- nam subtropik mintaqa (sariq tuproqlar, taqirlar). 
Agrotuproq  rayonlashtirish  tuproq-geografik  rayonlashtirish  asosida 
o‘tkaziladi.  Lekin  bunda  tuproqning  agronomik  ko‘rsatkichlari,  joyning 
tabiiy,  ishlab  chiqarish  sharoitlariga  alohida  e’tibor    beriladi  va  batafsil 
o‘rganiladi.  Xo‘jalik  hududida  tarqalgan  va  asosiy  agronomik  xossalari 
(mexanik tarkibi, gumus miqdori, ozuqa moddalari, suv-havo xossalari va 
h.k.) 
yaqin 
bo‘lgan  tuproqlar  agroishlab  chiqarish  guruhlariga 
birlashtiriladi va alohida xaritogramma tarzida tuzib chiqiladi. Agroishlab 
chiqarish  guruhlari  izohlanayotganda  tuproqlar  va  alohida  dalalarning 
salbiy  xossalariga  alohida  e’tibor  beriladi.  Shular  asosida  yerlarni  tubdan 
yaxshilash uchun zarur bo‘lgan meliorativ tadbirlar amalga oshiriladi. 
 

---

38