O r g a n I k k I m y o

Fenilnitrometan toluolni suyultirilgan nitrat kislota bilan  100-
 
150° C da nitrolab oiinadi:
C6H5 - CH3 + H0N02--- ►
 C6H5 -  CH2 N02  +  H20
Benzil  xloridga  kumush  nitritni  ta‘sir  ettirib  ham  fenil  nitro-
 
metanni olish mumkin  :
C6H5-CH 2C1  +  AgN02  ---- ►C6H5-CH 2N02  +  AgCl
Fizikaviy xossalari
Benzol  qatorining  nitrobirikmalari  suyuq  ,  kpchiligi  sariq
 
kristall moddalar bo‘lib, suvda erimaydi,  organik erituvchilarda
 
esa yaxshi eriydi.
+ 3 [NOzJ^BR
+ HBR
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

(5-jadval)
Benzol qatori nitrobirikmalarining  fizikaviy doimi-
yliklari
Nomi
Suyuqlanish 
harorati  °C
Qaynash 
harorati,  °C
Zichligi
20
 
a  4 ,
Dipol momenti, 
benzolda, 20°C
Nitrobenzol
5.7
210.9
1.2030
3.97
1
,2- dinitrobenzol
118
319 (773 mm sim. 
ust.  bosimda)
1.565
5.98
1.3 -  dinitrobenzol
89.57
303 (770  mm sim. 
ust.  bosimda)
1.571
3.78
1,4 - dinitrobenzol
173.5
299
1.625
0.00
2
 -  nitrotoluol
-4.1
222.3
1.1630
3.69
3 -  nitrotoluol
+ 15.5
231.0
1.1571
4.17
2,4,6 -  trinitrotoluol
80.7
240  (portlaydi)
1.654
1.15 (15° C da)
Kimyoviy xossalari
Nitroarenlar qaytarilish,  elektrofil  almashinish,  hamda  nuk-
 
leofil almashinish reaksiyalariga kirishadi.
Nitroguruhning  qaytarilishi. 
N.N.  Zinin  1842-yilda  nit-
 
robenzolni  suv-spirtli  eritmada ammoniy sulfidi  bilan qaytarib,
 
anilinni sintez qildi:
NO,
NH,
C
2
H
5
OH, H20  
+ 3(NH4)2S  ---------------- ►
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Nitroarenlarning  qaytarilishida  reaksiya  muhitining  ta‘siri
 
katta.
Nitroarenlar kislotali muhitda birdaniga aromatik aminlarga-