O qo‘shmurodov, B. Shukuriddinov

Gips – CaSO₄ · 2H₂O. Tarkibi: CaO – 32,5 %, SO₃ – 46,6 %, H₂O – 20,9 %. Mexanik aralashma holida turli gillar qum, organik moddalar bo‘ladi. U monoklin singoniyali, yo‘g‘on tabletkasimon, ayrimda ustunsimon yoki prizmatik ko‘rinishda bo‘ladi. Gips yoriqlarda asbestga o‘xshash ipaksimon holda joylashadi. Yirik, alohida-alohida kristallari – qaldirg‘och dumiga va ba’zan atirgulga o‘xshash shakllar hosil qilib uchraydi. Uning rangi oq, shaffof, ba’zida asaldek sariq, qizil va qoramtir bo‘ladi. U shishadek yaltiraydi, ulanish tekisligi sadafdek. Gipsning qattiqligi – 1,5–2 (tirnoqda chiziladi); solishtirma og‘irligi – 2; ulanish tekisligi mukammal. U suvda erish xususiyatiga ega. Gips ekzogen sharoitda (nurash) paydo bo‘ladi. Yirik suv havzalarida ohaktoshdan keyin yuzaga keladi. U qurilish ishlarida ishlatiladi.

Alunit – KAl₃[SO₄](OH)₆. Tarkibi: K₂O – 11,4 %, Al₂O₃ – 37 %, SO₃ – 38,6 % va H₂O – 13 %. Trigonal singoniyali, ditrigonal –piramidal ko‘rinishda yoki tabletkasimon qiyofali, kul rang, sarg‘ish, ba’zan qizg‘ish – oq; shisha kabi yaltiraydi, qattiqligi – 4, solishtirma og‘irligi – 2,8. Mis-sulfid konlari oksidlanish zonalarining yuqori qismida joylashadi. Mis olishda, qishloq xo‘jalik zararkunandalariga qarshi kurash sohasida hamda bo‘yoq sanoatida ishlatiladi.