O qo‘shmurodov, B. Shukuriddinov

7649-§. Metamorfik jinslar ta’rifi

Dinamometamorfizm jinslari.

Tektonik brekchiyalar har xil katta-kichiklikda bo‘lgan o‘tkir qirrali va linzasimon jins parchalaridan tashkil topgan metamorfik jinsdir.

Strukturasi – brekchiyasimon. Teksturasi – massiv.

Kataklazitlar. Tektonik harakatlar ta’siridan deformatsiyaga uchrab majaqlangan jinslar.

Milonitlar birlamchi jinslar juda maydalangan upasimon mahsulotdan iborat bo‘ladi.

Teksturasi slanetssimon, yupqa yo‘l-yo‘l, kamdan kam hollarda ko‘zli.

Regional metamorfizm jinslari

Regional metamorfizmda turli tarkibli kristalli slanetslar (xloritli, gilli va h.k.), fillitlar, kvarsitlar, marmartoshlar, gneyslar va eklogitlar hosil bo‘ladi.

Fillit – to‘liq kristallangan juda mayda donali yupqa slanetslashgan metamorfik jins. Slanetslanish yuzasida seritsit tangachalari ko‘p tarqalgan va shuning uchun ipaksimon tusda yaltiraydi.

Teksturasi – yupqa slanetslashgan.

Mineral tarkibi yupqa tangasimon seritsit massasi, xlorit va kvarsdan iborat.

Haroratning oshishi va bosimning yanada ortishi tufayli fillitlar kristalli slanetslarga aylanadi. Harorat va boshlang‘ich gil tarkibiga qarab kristalli slanetslar gilli, slyudali, xloritli, xlorit-slyudali va boshqa xillari bo‘ladi. Kristalli slanetslar kuchli ipaksimon yaltiraydi, yaqqol ko‘zga tashlanadigan slyuda (seritsit) tangachalarining mavjudligi xosdir.

Amfibolitlar – yashil, to‘q yashil zich yoki slanetssimon jins. Mineral tarkibi dala shpatlari (plagioklaz) va amfibollardan tashkil topgan. Epidot, granat, stavrolit, kvars ham bo‘ladi. Strukturasi – granoblast, porfiroblast va poykiloblast.

Regional metamorfizmning eng yuqori bosqichida gillar gneysga aylanadi. Teksturasi – massiv gneysli (yo‘l-yo‘l), goho slanetsli yoki ko‘zli. Strukturasi – donador kristalli, o‘rta yoki yirik donador. Mineral tarkibida kvars, dala shpatlari – mikroklin va ortoklaz asosiy qismini tashkil etadi.

Kremniy sementli kvarsli qumtoshlar metamorfizmga uchrasa kvarsitlarga aylanadi. Ular faqat kvarsdan iborat bo‘ladi. Mustahkam, massiv bo‘ladi, chig‘anoqsimon sinadi.

Ohaktoshlar metamorfizm jarayonida marmarga aylanadi. Rangi oq, kul rang, havo rang, pushti va qora bo‘ladi.

Eklogitlar. Yuqori harorat va kuchli bosimli zonalarda hosil bo‘ladi. Donador, massiv, goho slanetssimon bo‘ladi. Mineral tarkibi asosan granat va piroksendan iborat.