O. M. Ibragimov Siyob Abu Ali Ibn Sino nomidagi Jamoat salomatligi

Ko‘nikmalarga ega bo‘lishi kerak; 
O‘quv rejaga muvofiq
o‘z aro bog‘liq bo‘lgan
fan nomi 
Anatomiya, fiziologiya va patologiya 
Tishjag‘ anatomiyasi va biomexanikasi 
Olinmaydigan prtezlar tayyorlash texnikasi 
Stomatologiyada materialshunoslik 
Hamshiralik ishi asoslari 
Yuqumli kasalliklar 
O‘qitish ni tashkiliy 
shakli 
N-nazariy ta’lim; 
A-amaliy ta’lim; 
Dasturga qo‘yilgan
talab 
Majburiy 
O‘qitish tili 
Guruhga tayinlangan dars tili asosida 
Baholash tartibi 
Joriy baholash tartibiga asoslanib 
O‘quv chilarning bilim 
va Ko‘nikmalarini 
baholash 
Yozma, og‘zaki, savol-javob,munozara,test, vaziyatli masalalar yechish, 
amaliy topshiriqni bajarish, Ko‘nikma va muolajalar bajarilish 
algoritmini namoyish etish 
 
2.O‘quv dasturi mazmuni 
 
№ 
Mavzular nomi Mavzuning qiskacha mazmuni 
J
a
m
i 
O‘q
itish
 n
in
g
 
ta
sh
k
il
iy
 
M
u
st
a
k
il
 
ta’
li
m
 
1 
“Yuz-jag‘ 
protezlarini 
tayyorlash 
texnikasi” 
fanining maqsad 
va vazifalari 
“Yuz-jag‘ protezlarini tayyorlash texnikasi” fanining 
maqsadi, vazifasi va rivojlanish tarixi. Uning umumiy 
klinik fanlar bilan bog‘liqligi.jag‘lar singanda shifokor 
kelgungacha qilinadigan ishlar va birinchi yordam, 
stasionarda yordam ko’rsatish. 
2 
N 
1 
2 
Yuz-jag‘ 
nuqsonlari va 
jarohatlari 
Yuz-jag‘ nuqsonlarini davolashda ishlatiladigan 
apparatlarning turlari: asosiy va yordamchi; funksiyasi 
bo‘yicha (maxkamlovchi, yo‘naltiruvchi , shakl 
beruvchi, o‘rin to’ldiruvchi va aralash) joylanishi va 
konstruksiyasi bo‘yicha .
2 
N 
1 
3 
Sinish turlari va 
Jag‘larning sinish sabablari,jag‘lar sinishda 
2 
N 
1 

---

sabablari, 
sinishda 
protezlash 
ishlatiladigan protezlar.
Yuz-jag‘ nuqsonlarini davolashda ishlatiladigan 
apparatlarning turlari: asosiy va yordamchi; funksiyasi 
bo‘yicha (maxkamlovchi, yo‘naltiruvchi, shakl beruvchi, 
o‘rin to‘ldiruvchi va aralash) joylanishi va konstruksiyasi 
bo‘yicha. 
4 
LeFor bo‘yicha
yuqorijag‘lar 
sinishi 
tasnifi,Entin 
bo‘yicha
pastkijag‘lar 
sinishi tasnifi 
Jag‘larning sinish sabablari, LeFor bo‘yicha yuqori
jag‘lar sinishi tasnifi, Entin bo‘yicha pastkijag‘lar sinishi 
tasnifi.jag‘lar sinishda ishlatiladigan protezlar.
2 
N 
1 
5 
Jag siniklaring 
siljishi 
Jaglarni vertikal va gorizontal yuza buylab siljishi. 
Birlamchi va ikkilamchi siljish 
2 
N 
1 
6 
Maxkamlovchi 
apparatlarni 
turlari va 
tayyorlash 
texnikasi.V.F.R
udko standart 
apparati tuzilishi 
va ishlatilishi. 
Maxkamlovchi apparatlarni tayyorlash usullari: 
standart apparatlar va laboratoriyada tayyorlangan 
apparatlar Tishli va tishsiz pastkijag‘ singanda davolash 
uchun ishlatiladigan V.F.Rudko, Yu.I.Bernadskiy, 
Ya.M.Zbarj, Kulagina apparatlari. 
6 
N 
3 
7 
Ayvi, Geyking, 
Vilga, Limberg 
bo‘yicha
ligatur simlar 
bilan bog’lash 
usullari 
Taxtakachli apparatlar: iyak osti sopqoni va uni 
bosh kiyim bilan biriktirish. Individual va standart 
tishlarni ligatur simlar bilan maxkamlash: Ayvi, Geykin, 
Vilga, Limberg bog’lamlari. Alyumin simdan 
taxtakachlar tayyorlash.
2 
N 
1 
8 
Veber shinasini 
tayyorlash, 
tuzilishi va 
ishlatishga 
bo‘lgan
ko’rsatmalar 
Singan pastkijag‘ning bo‘laklarini mahkamlash uchun 
Veber shinasidan foydalanish. Veber shinasini 
tayyorlashning bosqichlari: metall karkasni tayyorlash va 
shinani mumdan shakllantirish, kyuvetaga ko’mish. 
Mumni plastmassaga almashtirish, ishlov berish va 
pardozlash 
2 
N 
1 
9 
Tigershtedt 
shinasining 
ishlatishga 
bo‘lgan
ko’rsatmalar, 
uning tuzilishi, 
tayyorlash 
usullari va 
turlari 
Tigershtedt shinasini tayyorlash usullari va boskichlari. 
Tish qatorlarida shinani joylashtirish 
2 
N 
1 
10 
Iyak osti 
sopqonini 
shakllantirish 
Iyak osti sopqonini mumdan shakllantirish. Fantomli 
modelda tishlarni Ayvi, Geykin, Vilga, Limberg 
bog’lamlari bilan bog’lash 
4 
A 
2 
11 
Fantomli 
modelda 
tishlarni ligatur 
simlar bilan 
bog’lash 
Fantomli modelda tishlarni Ayvi, Geykin, Vilga, Limberg 
bog’lamlari bilan bog’lash. Veber bo‘yicha tish-milk 
shinasini tayyorlash bosqichlari bilan tanishtirish. Kerakli 
simlar, asbob-uskunalar bilan ishlashni o‘rgatish. 
4 
A 
2 

---

12 
Veber tish-milk 
shinasini 
karkasini 
mumdan 
shaklantirish 
tayyorlash,mum
ni plastmassaga 
almashtirish. 
Fantomli modelda Veber bo‘yicha tish-milk shinasini 
tayyorlash. Shakllantirish va kyuvetaga ko’mish. Mumni 
plastmassaga almashtirish, ishlov berish va pardozlash.
4 
A 
2 
13 
Tigershtedt
shinasini 
tayyorlash,ligatu
r sim bilan 
modelda 
tishlarga 
boglash. 
Tigershtedt shinasining turlari. Tigershtedt silliq 
shinasining tayyorlash bosqichlari bilan tanishtirish. 
Kerakli simlar, asbob-uskunalar bilan amaliy labaratoriya 
xonasida ishlashni o‘rgatish. Fontom model quyish. 
Alyumin simdan Tigershtedt silliq shinasini tayyorlash, 
modelga o’rnatish. Shinani bog’lamlar bilan modelga 
bog’lash. 
4 
A 
2 
14 
Yunalturuvchi 
apparatlar 
tayyorlash. Kats 
apparati. 
Jag‘ suyaklari sinib joyidan qo‘z g’alganda 
yo‘naltiruvchi apparatlardan foydalanish. Yo‘naltiruvchi
apparatlarini tayyorlash usullari. Yo‘naltiruvchi
apparatlar turlari: standart, shaxsiy. Yo‘naltiruvchi
apparatlar tayyorlash texnikasi. Yo‘naltiruvchi
apparatlarning qismlari: tayanch qismi, yo‘naltiruvchi
qismi, mahkamlovchi qismi. Singanjag‘larni yo’naltirish 
uchun A.L.Grozovskiy, Z.I.Pomeranseva-Urbanskaya, 
Kats apparatlarni Qo‘l lash 
2 
N 
1 
15 
Model 
kuyish,tayanch 
qoplamalarni 
tayyorlash, 
naychalarni 
ularga 
kavsharlash 
Kats apparatini tayyorlash uchun model quyish. Xar bir 
sinish bo‘lagiga 2-3 ta tishga qoplamalar yoki xalqalar 
tayyorlash. Ularning vestibulyar yuzasiga gorizontal 
yo’nalishda naychalarni kavsharlash 
4 
A 
2 
16 
Simdan ikkita 
yoyni egish va 
o’rnatish 
. Naychalarga kiradigan 2 ta tish qatori bo’ylab 
yo‘naltirilgan. va og’izdan tashqariga chiqib turadigan 
simdan yoy tayyorlash va o’rnatish. 
4 
A 
2 
17 
Shakl beruvchi 
protezlar 
tayyorlash 
usullari. Shur 
shakl beruvchi 
apparatini 
tayyorlash. 
Og‘iz atrofidagi yumshoq to‘qima larning 
mexanik, termik jarohatlarda paydo bo‘ladigan 
nuqsonlarni va chandiqlarni davolashda shakllantiruvchi 
apparatlardan foydalanish. Ortopedik usul bilan 
davolashda yuz-jag‘ to‘qima laridan yamoq-parcha 
sifatida foydalanish. Betelman, Rudko, Kulagina, 
Bernadskiy, Shur shakl beruvchi apparatlarini tayyorlash 
usullari.
2 
N 
1 
18 
Maxkamlovchi 
qism uchun 
qoplamalar 
tayyorlash,trubk
alarni modelga 
urnatish. 
Shakl beruvchi va o‘rin to’ldiruvchi Betelman apparatini 
tayyorlash bosqichlari. Model kuyish, maxkamlovchi 
qism uchun qoplamalar tayyorlash, trubkalarni 
tayyorlash, modelga o’rnatish, shakl beruvchi apparatlar 
qismlarini mumdan shakllantirish va sterjenlar tayyorlab 
o’rnatish 
4 
A 
2 
19 
Shakl beruvchi 
apparatlar 
qismlarini 
mumdan 
Shakl beruvchi apparatlar qismlarini mumdan 
shakllantirish va sterjenlar tayyorlab o’rnatish, mumni 
plastmassaga almashtirish; ishlov berish, silliqlash, 
yaltiratish. Yuqorijag‘ga qoplamalar tayyorlash, 
4 
A 
2 

---

shakllantirish va 
sterjenlar 
tayyorlab 
o’rnatish, 
mumni 
plastmassaga 
almashtirish 
pastkijag‘ga shakl beruvchi apparatning qismlarini
amaliy laboratoriya xonasida tayyorlash. 
20 
Yuz jag 
nuksonlari va 
unda 
ishlatiladigan 
protezlar.Yuz, 
ko‘z kosasi, 
lab, yuqori va 
pastkijag‘larga 
protezlar 
tayyorlash 
Yuz, ko‘z kosasi, yuqori va pastkijag‘larni 
protezini tayyorlash va mahkamlash usullari. O‘lchov
olish, model chiqarish, protezni mumdan shakllantirish, 
plastmassani rangini belgilash. 
2 
N 
1 
21 
Yuz, ko‘z
kosasi, lab, 
yuqori va 
pastkijag‘lardan 
o‘lchov olish va 
model quyish. 
Yuz, ko‘z
kosasi, lab, 
yuqori va 
pastkijag‘lardan 
o‘lchov olish va 
model 
quyishumdan 
shakllantirish 
Yuz, ko‘z kosasi, yuqori lab, yuqori va 
pastkijag‘larning protezlarini tayyorlash va mahkamlash 
usullari. Yuzdan o‘lchov olish uchun bemorni gorizontal 
holatga keltirish, gipsli o‘lchov dan model-niqob 
chiqarish.
Gipsli niqobda kerakli sohani mumdan shakllantirish. 
4 
A 
2 
22 
Plastmassaning 
rangini 
belgilash,mumni 
plastmassaga 
almashtirish.
Plastmassaning rangini belgilash. Mumni 
plastmassaga almashtirish. Tayyor protezga ishlov berish 
va pardozlash. 
4 
A 
2 
23 
Tayyor protezga 
ishlov berish va 
pardozlash 
Bor mashina va shleyfmatorda tayyor protezga 
ishlov berish va pardozlash. 
4 
A 
2 
24 
Tanglaydagi 
nuqsonlarga 
tayyorlanadigan
obturatorlarning 
turlari. 
Tanglay nuqsonlariga har xil protezlar tayyorlash 
usullari. Tanglaydagi nuqson va o‘zgarishlar sabablari. 
Qattiq va yumshoq tanglayning nuqsonlarida 
obturatorlarni tayyorlash. Operasiyadan oldin va 
operasiyadan keyin qattiq va yumshoq tanglayda 
yetishmovchiliklar hosil bo‘lish sabablari. Tanglay choki 
bitmay qolganda, jarrohlik davolash davrida tanglay 
himoya plastinkasini tayyorlash texnikasi.
2 
N 
1 
25 
Ilina-Markosyan 
bo‘yicha
obturator 
tayyorlash 
uchun model 
Qattiq va yumshoq tanglayning nuqsonlarida 
obturatorlarni tayyorlash. Ilina-Markosyan bo‘yicha
obturator tayyorlash uchun model quyish, chegara chizish 
va klamerlar tayyorlash. 
4 
A 
2 

---

quyish, chegara 
chizish va 
klamerlar 
tayyorlash 
26 
Mumdan 
shakllantirish, 
kyuvetaga 
ko’mish, mumni 
plastmassaga 
almashtirish 
Mumdan shakllantirish, kyuvetaga ko’mish, mumni 
plastmassaga almashtirish. Operasiyadan oldin yoki so’ng 
qattiq va yumshoq tanglayda yetishmovchiliklar hosil 
bo‘lgan da tanglay himoya plastinkasini tayyorlash 
texnikasini, tanglay nuqsonlarini protezlashni o‘rganish 
4 
A 
2 
27 
Tanglay himoya 
plastinkasini 
tayyorlash 
uchun model 
olish, unga 
chegarani 
chizish,shakllant
irish va 
pishirish. 
Tanglay himoya plastinkasini tayyorlash uchun 
model olish, unga chegarani chizish, mumdan 
shakllantirish, kyuvetaga ko’mish, plastmassaga 
almashtirish, bosqichlari. Ishlov berish, silliqlash va 
yaltiratish. 
4 
A 
2 
28 
O‘rnini
to’ldiruvchi 
protezlarni 
turlari va ularni 
tayyorlashga 
bo‘lgan
ko’rsatmalar 
O‘rnini to’ldiruvchi protezlarni turlari va ularni 
tayyorlashga bo‘lgan ko’rsatmalar. Yuqorijag‘ olib 
tashlanganda nuqsonlarning o‘rnini to’ldiruvchi 
protezlar tayyorlash. Oksman apparatini 4 ta bosqich 
bilan tayyorlash usullari. Pastkijag‘ olib tashlanganda 
Shur protezini tayyorlash texnikasi va uning Qo‘l 
lanilishi. 
2 
N 
1 
29 
Yuqorijag‘ olib 
tashlanganda 
model 
quyish,protez 
chegarasini 
chizish 
Yukorijag‘ olib tashlanganda va yuzning yumshoq 
to‘qima laridagi nuqsonlarda o‘rnini to’ldiruvchi 
protezlar tayyorlash usullari. Model quyish, modelga 
chegara chizish, mahkamlovchi qismlarni tayyorlash, 
mumdan shakllantirish. 
2 
A 
2 
30 
Mahkamlovchi 
qismlarni 
tayyorlash,mum
dan 
shakllantirish. 
Model quyish, modelga chegara chizish, 
mahkamlovchi qismlarni tayyorlash, mumdan 
shakllantirish. 
4 
A 
2 
31 
Pastkijag‘ olib 
tashlanganda 
model 
quyish,protez 
chegarasini 
chizish 
Pastkajag‘ olib tashlanganda va yuzning yumshoq 
to‘qima laridagi nuqsonlarda o‘rnini to’ldiruvchi 
protezlar tayyorlash usullari. Model quyish, modelga 
chegara chizish, mahkamlovchi qismlarni tayyorlash, 
mumdan shakllantirish. 
2 
A 
2 
32 
Jag‘ suyaklari 
noto‘g‘ri
bitganda 
protezlar 
tayyorlash 
usullari. 
Jag‘ singanda, Og‘iz jipslanishi o‘z garganda, 
og’izning kirish yo‘li kichrayganda, pastkijag‘ siniqlari 
bitmay qolganda protezlash usullari. Mikrostomiyada 
protezlashning xususiyatlari. Kurlyandskiy apparatlarini, 
buklama, qismlarga ajraladigan protezlarni tayyorlash 
texnikasi.jag‘ suyaklari noto‘g‘ri bitganda prikusni 
to‘g‘ri lash uchun olinadigan va olinmaydigan protez 
tayyorlash usullari.jag‘ noto‘g‘ri bitganda Vaynshteyn 
apparatini Qo‘l lanilishi.
2 
N 
1 

---

Yuz-jag‘ jarohatlari asoratlarini oldini olish usullari, 
mahkamlovchi apparatlar – Limberg, bokser shinasi. 
Pastkijag‘ning qimirlamay qolishini oldini olish uchun 
ishlatiladigan protezlar va apparatlar. Muskullar 
gimnastikasi. Bo’g’imdan tashqari kontrakturalarning 
rivojlanishini oldini olishda ishlatiladigan apparatlar. 
Apparatlarning ta’sir qilish mexanizmi. Muskullar ishini 
tiklash, muskullarni reflektor qisqarishini va 
yallig’lanishlarini oldini olish. Taxtakach tayyorlash usuli 
33 
Buklama va 
bo’laklarga 
ajratiladigan 
protez 
tayyorlash
Og’izning kirish qismi torayganda,jag‘lar noto‘g‘ri
bitganda, prikus o‘z garganda protezlash. Og‘iz kirish 
qismining torayib qolish sabablari va ularni davolash 
usullari. Buklama va bo’laklarga ajraladigan protezlarini 
amaliyot laboratoriya xonasida tayyorlash. 
Mikrostomiyada o‘lchov olish, model quyish. Buklama 
va bo’laklarga ajratiladigan protez tayyorlash 
bosqichlarini ketma-ketlikda bajarish. Sharnir tayyorlash, 
mumdan shakllantirish. Mumni plastmassaga 
almashtirish. 
4 
A 
1 
34 
Implantatlarda 
yuz-jag‘ 
protezlarini 
tayyorlash 
boskichlari 
Tish implantati turlari. Implantasiya usullari. 
Implantasiyaga bo‘lgan ko’rsatmalar. Implantatlarda 
yuzjag‘ protezlarini tayyorlashga ko’rsatma. 
Implantatlarda yuzjag‘ protezlarini tayyorlash boskichlari. 
4 
N 
1 
35 
Yuz-jag‘ 
protezlarini 
tayyorlashda 
zamonaviy 
diagnostika va 
davolash 
usulllari 
Bemorlarni davolash rejasini tuzishda nurli 
diagnostika usullarini kullash (MSKT, MRT). SAD 
/CAM texnologiyasi yordamida ortopedik davolashni 
kompleks rejalashtirish. Kompyuter prototip usulida 
modellar olish. Kompyuter prototip usulida protezlar 
tayyorlash. 
2 
N 
1