O. L. Muxamedov Kafedra mudiri

O‘zbekiston Respublikasining ma’muriy-hududiy tuzilishi 
(1 yanvar 2014 y. holatiga)
2
 
 
Tashkil 
topgan yili 
Maydoni, 
ming 
kv.km 
Aholisi, 
ming 
kishi 
Qis
hloq 
tum
anlar
i 
S
Ha
ha
rlar
 
S
Ha
ha
rc
ha
lar
 
Qis
hloq 
fuqa
-
rolar
 yig
‘ini
 
Qis
hloq 
aholi
 
manz
il
gohlar
i 
O‘zbekiston 
Respublikasi 
01.09.1991 
448,9 
30488,6 
157  119  1085  1477  11017 
Qoraqalpog‘iston 
Respublikasi 
09.01.1192 
166,6 
1736,2 
14 
12 
26 
139 
1128 
viloyatlar: 
 
Andijon 
06.03.1941 
4,3 
2805,2 
14 
11 
78 
95 
456 
Buxoro 
15.01.1938 
40,3 
1756,5 
11 
11 
69 
121 
1469 
Jizzax 
29.12.1973 
21,2 
1226,8 
12 
6 
42 
100 
579 
Navoiy 
20.04.1982 
111,0 
900,7 
8 
6 
47 
55 
577 
Namangan 
06.03.1941 
7,4 
2504,0 
11 
8 
120 
99 
403 
Samarqand 
15.01.1938 
16,8 
3444,8 
14 
11 
88 
125 
1829 
Sirdaryo 
16.02.1963 
4,3 
763,7 
8 
5 
25 
71 
260 
Surxondaryo 
06.03.1941 
20,1 
2307,5 
14 
8 
114 
114 
865 
Toshkent 
15.01.1938 
15,3 
2726,1 
15 
16 
97 
146 
885 
Farg‘ona 
15.01.1938 
6,8 
3386,1 
15 
9 
197 
161 
1021 
Xorazm 
15.01.1938 
6,1 
1683,7 
10 
3 
58 
98 
559 
Qashqadaryo 
20.01.1943 
28,6 
2895,5 
13 
12 
123 
147 
1046 
                                                             
2
 Аҳоли сони дастлабки маълумотлар бўйича келтирилган
. 

---

Toshkent sh. 
VII asr 
0,3 
2351,8 
− 
1 
1 
− 
− 
Manba: O‘zR Davlat statistika qo‘mitasi ma’lumotlari. 
Kichik qishloq tumanlari yoki har biri 0,25 ming kv.km-gacha maydonga ega bo‘lganlarga 
So‘x,  Bo‘z,  Oqoltin,  Norin  kabi  tumanlar  ham  kiradi.  Bu  erda 
iqtisodiy  geografik  qonuniyat 
shundan  iboratki, tuman maydoni qancha katta bo‘lsa uning  iqtisodiy va demografik salohiyati 
(“zichligi”)  shuncha  past  bo‘ladi  va,  aksincha,  kichik  hududlarning  sig‘imi  yuqori  darajada 
bo‘ladi
3
.
  Kichik  hududlarga  qo‘shilib  ketish  “havf”  tug‘dirsa,  katta  maydonni  egallagan 
tumanlarda  esa  ularning  tabiiy  resurslarini  o‘zlashtirish  natijasida  bo‘linib  ketish  imkoniyatlari 
mavjud bo‘ladi.  
Ayni vaqtda kichik tumanlar (hududlar) tabiatiga antropogen va texnogen ta’sir yoki bosim 
yuqori  bo‘lib,  bu  erda  hududning  “zo‘riqish”  holati  kuzatilishi  mumkin  (prof.  YU.Ahmadaliev 
iborasi). 
YUqori  toifadagi  ma’muriy  birliklarning  eng  kattalari  Qoraqalpog‘iston  Respublikasi  va 
Navoiy  viloyati  (ular  birgalikda  mamlakat  maydonining  61,8  foizini  egallaydi),  eng  kichiklari 
esa  Andijon  va  Sirdaryo  viloyatlari  hisoblanadi.  Bu  boradagi  hududiy  farq  yoki 
geografik 
koeffitsient
  38,9  ga  teng.  Bunday  mintaqalarning  siyosiy  geografik  o‘rni  ham  turlicha.  Avvalo 
ta’kidlash  lozimki,  respublikaning  barcha  viloyatlari  davlat  chegaralariga  “chiqishadi”. 
Jumladan,  Toshkent  va  Surxondaryo  viloyatlari  3  tadan  davlatlar  bilan,  Qoraqalpog‘iston 
Respublikasi,  Jizzax,  Samarqand,  Qashqadaryo,  Sirdaryo,  Namangan  va  Farg‘ona  viloyatlari  2 
tadan davlatlar bilan chegaradosh. 
 
 
5