O. L. Muxamedov Kafedra mudiri

5. Iqtisodiy geografiyaning vazifalari. 
Iqtisodiy geografiya fanining vazifalari keng 
qamrovli bo‘lib, o‘ziga xos xususiyatlariga ega. Avvalo tabiat bilan jamiyat o‘rtasidagi 
munosabatlarni tahlil qilib, ular natijasida yuzaga kelgan moddiy va nomoddiy ishlab chiqarishni 
joylashishi, taraqqiyoti va bir-biri bilan bog‘lanishini o‘rganadi. Tabiat va u i’nom etgan 
resurslardan oqilona foydalanish muammolarini hal etishda qatnashadi. Shuningdek, tabiiy 
resurslarni iqtisodiy, geografik baholash natijasida ulardan foydalanishni to‘g‘ri yo‘llarini yaratib 
beradi. Aholi geografiyasida yuzaga chiqayotgan bir qator muammolar: aholini geografik 

---

joylanishi, tabiiy o‘sishi va migratsiyasi, shahar va qishloq aholisi, urbanizatsiya va 
aglomeratsiya holatlari, aholining tarkibiy tuzilish xususiyatlari, aholi resurslari, ayniqsa mehnat 
resurslari va ulardan foydalanishda yuzaga kelgan muammolarni sinchiklab o‘rganish bilan birga 
ularga ijobiy tavsiyalar beradi. Shu bilan birga xo‘jalik geografiyasida, jumladan sanoat, qishloq 
xo‘jalik, transport va nomoddiy ishlab chiqarish tarmoqlar joylanishida va ularni rivojlanishida 
bir qator muammolar yuzaga keladi, ushbu muammolarga chora-tadbirlar ko‘rish iqtisodiy 
geografiyaning asosiy vazifalaridandir. Shuningdek davlatlar iqtisodiy rayonlar, iqtisodiy 
geografiyasida ham talaygina muammolarni o‘chratish mumkin. Bularni hal etish ham iqtisodiy 
geografiya fanining o‘ziga xos burchlariga kiradi. 
Testlar 
1. Iqtisodiy geografiya fani nimani o‘rgatadi? 
A. Xo‘jalik tarmoqlarini kompleks asosda va rejali joylashtirishni 
B. Xo‘jalik tarmoqlarini tabiat va jamiyatga bog‘liq holda atroflicha joylashtirishni. 
C. Xo‘jalik tarmoqlarini ijtimoiy mehnat taqsimoti bilan o‘zaro iqtisodiy aloqlarni bog‘lab 
joylashtirish 
D. Xo‘jalik tarmoqlaridan samarali foydalanishni 
E. Xo‘jalik tarmoqlarini joylanishini. 
2. Iqtisodiy geografiya atamasini fanga kim birinchi bo‘lib kiritgan? 
A. Beruniy 
B. A. Baranskiy 
C. M.V. Lomonosov 
D. Al-Xorazmiy 
E. A. Gumbold 
3 Qator hududiy birliklarni turli ko‘rsatkichlar asosida bir-biri bilan
taqqoslash 
usuli 
qo‘yidagi qaysi iqtisodiy geografik usulga tegishli? 
A. Dasturiy-maqsadli usul 
B. Tizimli tahlil usul 
C. Kartografik usul
D. Iqtisodiy-geografik bashoratlash usuli
E. Qiyosiy geografik usul. 
4. Mamlakatlar, ularning hududlarini kelajakda majmuali rivojlantirishni turli ko‘rsatkichlar 
orqali tahlil qilish, qo‘yidagi qaysi iqtisodiy geografik
usulga tegishli? 
A. Dasturiy-maqsadli usul 
B. Tizimli tahlil usul 
C. Kartografik usul
D. Iqtisodiy-geografik bashoratlash usuli
E. Qiyosiy geografik usul. 
5. Geografik ma’lumotlarga ega bo‘lgan “Kitob Sur’at al-arz” asarini o‘rta
asrlarda qaysi olim yozib qoldirgan? 
A. Beruniy 
B. Al-Xorazmiy 
C. Bobur 
D. Ulug‘bek
E. To‘g‘ri javob berilmagan 
6. Qo‘yidagi olimlardan qaysi biri Turkistonda “Aholi geografiyasi”ning asoschisi 
hisoblanadi? 

---

A. M.Behbudiy 
B. H.H. Niyoziy 
C. A.Avloniy 
D. M.Q. Abdurashidov 
E. A.Donish 
7. Markaziy Osiyo mamlakatlariga nechta davlat kiradi? 
A. 3 ta 
B. 4 ta 
C. 5 ta 
D. 6 ta
E. 7 ta 
8. O‘zbekiston Respublikasi Birlashgan Millatlar Tashkilotiga nechanchi yil a’zo bo‘ldi? 
A. 1990 yil 
B. 1991 yil 
C. 1992 yil 
D. 1993 yil 
E. 1994 yil 
9. O‘zbekiston Respublikasining birinchi poytaxti qaysi shahar bo‘lgan? 
A. Toshkent 
B. Buxoro 
C. Qo‘qon 
D. Samarqand 
E. Farg‘ona.