O kzbekiston respubl1kasi oliy ya cprta m axsus ta’lim vazirligi

Basseynlarda suv ta’minoti va doimiy texnologik nazorat
Basseynlarda suv ta’minoti umumiy irrigatsiya tizimiga zarar yet- 
kazmasligi va olingan suv qaytib irrigatsiya tizimiga qaytarilishi lozim. 
Suvning harorat rejimi katta ahamiyatga ega. Suvdagi kislorodning qay 
darajada bo‘lganligi doimiy nazoratda turishi talab etiladi. Suv tezligi 
aylanib turishi, basseynda kislorodning eruvchanlikdarajasi, baliq axlati 
va ozuqa chiqindilari doim yuvilib turishi lozim. Basseynlarda doimiy 
talab etiladigan suvning miqdori, basseynlarni suv bilan ta’minlash tez­
ligi, boqiladigan baliqlarning soni va turiga qarab belgilanadi. Ba’zi 
hollarda kanal kollektorlari suv oqimi tezligiga qarab charxpalaklar 
o'rnatilishi orqali suv ta’minotini yo‘lga qo‘yish, basseynlarni qulay 
joylashtirishga va ortiqcha sarf-xarajatsiz baliq mahsuloti yetishtirish 
imkoniyati yaratiladi. Bu shakldagi suv uzatish tizimi basseynlarda suv­
ning uzluksiz almashinishi uchun zamin yaratadi.
Karp va karpsimon baliqlar uchun suvning minimal aylanishi har 
bir m3 ga 3 litr sekund qilib belgilangan. Suvni 1—2 soat davomida 
to‘liq almashinishini ta ’minlash yaxshi natija beradi. Agarda basseyn- 
ning hajmi 15 m3 boiganda, suvni basseynga oqib turishi 6 litr sek. Bu 
basseynda suv 15 minutda to iiq almashadi.
Basseynlarda baliq yetishtirishdagi biologik normativ talablar
Basseynlar o‘rnatilib ularda doimiy suv bolishi ta ’minlangandan 
so‘ng, bu basseynlarda qanday baliq turi boqiladi va qanday tig‘izlikda 
baliq o'tkaziladi hamda birinchi nima ishlar amalga oshiriladi, degan 
savol tug‘iladi. 0 ‘zbekiston sharoitida sun’iy havzalarda baliq yetishtirish 
yaxshi yo'lga 
q o ‘ y d g a n
va uning urug‘lik materiallari har bir viloyatdagi 
mavjud reproduktiv xo‘jaliklardan qiyinchiliksiz xarid qilib (karp, oq 
amur, do‘ngpeshana) olish uchun imkoniyatlar bor. Basseynlardan ba- 
liqlarni chavoq stadiyasidan biryozgi segoletkalar stadiyasigacha va tovar 
baliq yetishtirishda foydalanish mumkin. Basseynlarda karp yetishtirish 
oqim bosqichda tashkil etilishi tavsiya etiladi: chavoqlarni (1—3 g) kuz- 
qish mavsumiga bir yozlik (35—50 g) stadiyasigacha yetishtirish, segolet-
199

---

kalarni tovar baliq (400-500 g) og‘irlikkacha yetishtirish va iste’molga 
chiqarishdan iborat. Basseynlarda baliq yetishtirish va unga tayyorgar- 
lik ishlarida asosiy e’tibor belgilangan biologik normalariga qat’iy rioya 
qilinishi kerak. Quyidagi jadvalga e’tibor bering.
47-jcidval