O kzbekiston respubl1kasi oliy ya cprta m axsus ta’lim vazirligi

Yemni bug‘da qaynatish va qayta ishlash
Hod va quruq ozuqa mahsulotlari o‘zaro qo‘shib to undagi kraxmal- 
ni jelatinasimon massaga kelgunga qadar aralashmani maxsus mosla- 
mada qaynatiladi. Bunday ozuqalar stabillashgan bodadi. Bunday yax-
2 4 8

---

shi qaynatilgan va granula darajasiga keltirilgandan keyin lining hazm 
boiishi ancha oson bo‘ladi. Bunday yemlar baliqlarning yeyishi uchun 
ancha qulay bo'ladi. Yem qaynatilib tayyorlangandan keyin yaxshi ste- 
rilizatsiyalanadi.
Xo'jalikning o'zida maxsus pech tayyorlanadi. Siz tanlangan ingre- 
dientlar aralashmasi, masalan, mevalar, sabzavotlar, poliz mahsulot- 
lari, pivozavod, vinozavod chiqindilari, bug'doy, makkajo‘xori, guruch, 
mosh, loviya unlari bilan qo‘shiladi. Hosil bo‘lgan aralashma yaxshilab 
qo'shiladi va to xamirsimon massa hosil bo'lgunga qadar qaynatiladi. 
So‘ngra shrot va kon uni ham qo'shiladi. Yaxshilab xamir tayyorlanadi. 
Xamir shaklidagi ozuqani samarali boiishi uchun albatta unga shakl 
berish zarur. M alum shaklga (granulaga) ega bolsa baliqlar yaxshi yey- 
di. Agarda aralashma to‘g‘ridan to‘g‘ri oziqlanish stolchasiga qo'yilsa, 
aralashma suvda titilib ketadi.
Xo'jalikda ozuqa yoki yem yaxshilab qaynatib yoki bug‘ga pishiril- 
gandan keyin uni ma’lum kattalikda shakllarga keltirish kerak. Buning 
uchun fermadagi elektromyasorubka va turli xil katta-kichiklikdagi 
elaklardan foydalaniladi. Baliqshunos tomonidan ozuqa ratsioni tayyor 
bolgandan keyin, ozuqani turli xil kattalikdagi bolakchalarga baliq 
yeya oladigan kattalikda tayyorlanadi.
Mayda baliqchalar chavoqlari uchun 0,3 mm kattalikda, malki nis- 
batan kattaroqlarda 0,6 mm dan katta bolm agan shaklga keltirish kerak. 
Tarkibida 25—30% suvga ega bolgan aralashmani (xamirni) elektro­
myasorubka orqali o'tkaziladi va silindr shaklidagi presslangan ipsimon 
massa chiqariladi. Ana shu ipsimon massani 0,3 mm, 0,5 mm va 3—7 
mm li qilib kesiladi. Hosil bolgan granulalarni xona haroratiga keltiri- 
ladi. Soligra quritish moslamasida issiq havo bilan quritiladi (xohlagan 
isitgich asbobi bilan quritish mumkin). Quritishda foydalanadigan issiq 
havo harorati 55—65°C yuqori bolmasligi kerak. Bu ishni baliqshunos 
hal qiladi. Tayyor bolgan granula razmeriga qarab taxlanadi va ombor- 
xonaga yuboriladi.
Eslatma: Aralashmaga suv qo'shiladi. Suv bilan baliq yog'i yoki 
o'simlik yog'i ham qo'shiladi. Agarda shu aralashmaga xlorella suspen- 
ziyasi qo'shilsa, yanada yaxshi bo'ladi. Ozuqa aralashmasi yanada sta- 
billashadi. Xlorella maxsus hovuzlarda o'stiriladi. Kombikorm tayyor- 
lanayotganda ishlatiladigan suvga uning suspenziyasidan qo'shiladi.
Diqqat: Maxsus zavodlarda tayyorlangan turli xil hajmdagi granula 
baliqlarga quruq holatda beriladi. Fermaning o'zida tayyorlangan ozuqa 
xamir shaklida ishlatilgani uchun yaxshi natija beradi. Basseynlarda
249

---

jadal boqiladigan baliqlarni boqishda ishlatiladi. Bunday kombinatsi- 
yalashgan omuxta yem ishlatilsa, tabiiy ozuqaga o‘rin qolmaydi va ho- 
jati ham yo‘q. Lekin bunday yuqori sifatli yemni hovuzda va sadoqda 
boqiladigan baliqlarni boqishda ham foydalansa baliq mahsuldorligi 
yuqori darajada boiadi.