O kzbekiston respubl1kasi oliy ya cprta m axsus ta’lim vazirligi

Baliqlar uchun qo’shimcha ozuqa. Ozuqa sifati
Qo’shimcha ozuqa berishga sabab nima?
230

---

Buning sabablari ko‘p. Nima uchun tabiiy ozuqaga qo‘shib 
qo‘shimcha ozuqa beriladi, ya’ni sun’iy oziqlantiriladi?
1. Agarda tabiiy ozuqaning sifati yomon boisa, demak bunday 
ozuqa bazasida baliq yomon o‘sadi.
2. Siz baliq mahsuldorligini oshirmoqchi boisangiz, ya’ni ko‘proq 
tovar baliq yetishtirmoqchi bo‘lsangiz, yoki baliqlarni tez semirtirmoq- 
chi boisangiz.
3. Tabiiy ozuqa talab darajasida boim asa unda ekstensiv usuldan toiiq 
boim agan jadal boqishga, qo‘shimcha ozuqa berishga oiiladi. Ekstensiv 
usulda baliq boqishda quyidagi tabiiy ozuqa obyektlari ishlatiladi:
«Руководство по разведению карповых рыб» nomli kitob 4-rasm 
— mikroskopik suvoilari (fitoplankton).
55-rasm. Yashil va ko‘k-yashil mikroskopik suvoilari
56-rasm. Kolovratkalar, kladatseralar va kapepodalarning xilma-xil turlari
231

---

57-rasm. Kladatseralar, xiranomid lichinkalari va hasharot lichinkalarining
xilma-xilligi
58-rasm. Karpsimon baliq chavoqlarining birinchi oydagi oziqlanishi va
ozuqa obyektlari
232

---

Qo‘shimcha ozuqani tanlash
Qo'shimcha ozuqani tanlashda quyidagi ko'rsatkichlarga e’tibor 
berish zarur:
1. 
Yaxshi ozuqa xususiyatlari: nisbatan yuqori darajali va sifatli pro- 
teinga ega boiishi.
56-jaclval
Baliqlarga beriladigan qo‘shimcha yem tarkibining nisbiy sifati
Ozuqa
Suv miq- 
dori 
%
Nisbiy miqdori
Umumiy
oqsil
Uglevod
Fibra
don Guruch, sechka
11,3
N
OV
ON
Guruch, chiqindi
10
N
OV
ON
Guruch, sheluxa
9,4
ON
V
N
Bug'doy, chiqindi
12,1
V
OV
N
Kunjara shrot
Paxta
7,8
OV
V
V
Araxis
10
OV
V
OV
Kunjut
8
OV
V
N
Qovoq, tarvuz, qovun urug'i 
kunjarasi
7,5
OV
V
N
Soya
11
OV
V
N
Kungaboqar
7,3
OV
V
OV
Hayvon sut mahsulotlari
Mol toza qoni
79,6
N
ON
ON
Mol ichak chiqindisi
57,5
ON
V
V
Boshqa turdagi ozuqa o't 
(beda)
76
ON
N
N
Azola, ryaska, volfiya
91,5
ON
ON
ON
Pistiya, qamish, rdest
93,6
ON
ON
ON
Paxta chigiti, tikan urug'i
7,9
V
V
OV
Izoh: N — kam saqlaydi, ON — nihoyatda kam, V — yuqori darajali, 
OV — haddan tashqari ko'p.
2. Baliqlar ishtaha bilan yeyishi. Qaysi baliq turini ko'paytirish va 
yuqori va sifatli baliq mahsuloti olishni rejalashtirish.
3. Anclia arzon tannarxga cga bo‘lish. Qo‘shimcha ozuqa iloji bori- 
cha sifatli va qimrnat bo'lmasligi kerak.
233

---

4. Transport xarajatlari, qayta ishlanishi, umuman minimal 
qo'shimcha narx. Iloji boriclia o‘z fermasida tayyorlanish texnologi- 
yasini o'zlashtirish.
5. Bntun vegetatsiya (210 kun) davomida sifati buzilmasligi va ish- 
latishga yaroqliligi.
6. Umuman manipulyatsiya va saqlashga muvofiq kelishi.
Barcha fermerlar imkoniyati boricha o'zaro kooperatsiyalashisli va 
birgalashib omuxta yem tayyorlash texnologiyasini o'zlashtirish kerak, 
shundagina transport sarfi kamayadi va sifatli arzon yem tayyorlaysiz. 
Qo'shimcha ozuqa sifatida turli xil materialdan foydalansa bo'ladi. 
Masalan:
1) suvo'tlari: ryaska, azolla, rdest, o't, pissiya va boshqalar;
2) kichik umurtqasiz hayvonlar: yontg'ir chuvalchangi, hasharotlar, 
molluskalar;
3) suv hayvonlari: suv umurtqasiz hayvonlari, xashaki baliq, itbaliq;
4) guruch: sechka, chiqindilari va kepagi;
5) donli ekinlar: kepak, don, un, ayniqsa past sorti;
6) makkajo'xori: yashil massasi, don chiqindilari, uni va so'tasi;
7) turli xil o'simliklarning (paxta, kungaboqar) shroti va kunjarasi;
8) oshxona chiqindilari;
9) pivozavod va vinozavod chiqindilari;
10) shemeomatal fabrikasi chiqindilari va boshqalar;
11) so'yilgan mol chiqindilari va boshqalar.
Baliqqa beriladigan qo'shimcha yemni klassifikatsiyalashda lining 
tarkibidagi protein, uglevodlarning nisbiv miqdoriga e’tibor beriladi.
57-jadval