O kzbekiston respubl1kasi oliy ya cprta m axsus ta’lim vazirligi

i
0
-n<-
[pU1^ ]
CTToJ
1__ p-n
I 77”1
j
—
i J
— > 
13
10
^
3
Г4!1-
н
16-rasm. To'liq sistemali hovuz baliqchilik xo'jaligining sxemasi:
I — inkubatsion sex; 2 — laboratoriya; 3 — dam olish xonasi; 4 — bosh hovuz 
(otsoynik); 5 — qishlash hovuzi; 6 — o'stiruvchi hovuz; 7 — yaylov (tovar) 
baliq o'stirish hovuzlari; 8 — suv chiqadigan kanal; 9 — suv kiradigan kanal; 
10
—
riboulovitel; 
11
—
tabiiy ozuqa yctishtiradigan mayda hovuzchalar (a 
—
ryaska; b — azolla); 12 — tabiiy nerest havzasi; 13 — lichinka boqish (malki)
hovuzlari.
51

---

17-rasm. Hovuz baliqchilik xo'jaligi tuzilishi sxemasi (Privezensev, 1980-v):
I — xo'jalik markazi; 2 — bosli hovuz; 3 — qishlash hovuzlari; 4 — nerest 
hovuzlari; 5 — lichinka - mayda baliqcha hovuzi; 6 — ota-ona boqiladigan 
hovuz; 7 — o‘stirish yaylov hovuzlari; 8 — karantin hovuzi.
Sxemadagi hovuzlarning tuzilishi quyidagicha:
Nerest hovuzlari — mayda baliqcha (мальковые) boqiladigan hovuz- 
lar, o'stiruvchi hovuzlar, tovar baliq boqiladigan hovuzlar va ota-ona 
zotlarni boqiladigan hovuzlardan iborat.
Qishki hovuzlar baliqlarni qishda saqlash uchun: ota-ona baliqlarni, 
segoletkalarni saqlash uchun moMjallangan. Xo‘jalikdagi hovuzlar aso- 
san baliq ko'paytirish va o'stirish, ularda ko'paytiriladigan baliq turlari, 
o'stirish muddatlari, hamda hovuz uchun tanlangan joyning topografi- 
yasi — niaydon sharoiti, suv sifiiti kabi xususiyatlar liisobga olinadi. 
Qishki hovuzlarning chuqurligi 2,5—3,0 metr bo‘lib unumdorligi past 
bo'lgan, organik qoldiqlar bo'lmagan hovuz tanlanadi. U yoz bo'yi 
quruq saqlanadi, chunki balchiqlashgan suv havzalarida baliqlarning 
qishlashi mumkin etnas.
Tabiiy nerest uchun mo'ljallangan hovuzlar asosan karp va zog'orani 
tabiiy urchitish orqali chavoq yetishtirish uchun foydalaniladi. Nerest 
uchun ajratilgan hovuzlarning maydoni 1000 dan to 2000 m: gacha 
bo'ladi. Nerest hovuzlari magistral yo'Idan, shovqin boMmagan hovuz­
lar tanlanadi. Ohtacha chuqurlik 0,5—0,8 m. Hovuzning tubi qiya 
bc'lishi, suv kiradigan qismda uning chuqurligi 20—30 sm, quyi qismi 
suv chiqadigan joy 0,8-1 m boiishi kerak. Nerest hovuzlari yumshoq 
suvo'tlari bilan qoplangan (rdest, urut, shoxbarg, xara) bo'lishi ke­
rak. Bu o'simliklarga karp, zog'ora uvildiriq qo'yadi. Agarda bunday 
o'simliklar bo'lmasa unda sun’iy nerestilishalar quriladi. Bunday ho-
52

---

vuzlarda chavoqlar 10—15 kun saqlanadi. Suv bilan ta’minlanishi, suv 
almashinib turishini o'z vaqtida amalga osliirish kerak. Suv kiradigan 
va suv chiqadigan joylar kapron mato bilan himoyalangan bo'lishi kerak 
hamda begona baliqlar va ortiqcha narsalar kirmasligi uchun tez-tez 
tozalanib turilishi talab qilinadi.
Chavoqlar chiqishi bilan ota-ona baliqlar ovlanib boshqa maxsus 
hovuzga ko'chiriladi. Chavoqlar bir oy o'tgandan keyin o‘stiruvchi ho- 
vuzlarga o'tkaziladi.
May da baliqcha (мальковый) о ‘stirish hovuzlari.
Chavoqlarni 
o‘stirish uchun nerest hovuzlaridan yoki inkubatsion sexdan keltiriladi. 
O'stiruvchi hovuzlarning maydoni 0,25 gektardan to 1,5 gektargacha 
bo'ladi. O 'rtacha chuqnrligi 0,5-0,6 m bo'ladi. Mayda baliqchalar bu 
hovuzda 15—18 kungacha yoki 30—45 kungacha boqiladi. Baliqcha 
(malki) o‘stiruvchi hovuzning bo'lishi, tovar baliq boqish hovuzlarni 
yaxshilab baliqlashtirish uchun imkoniyat yaratiladi va tabiiy baliq 
mahsuldorligi oshadi.
Baliqcha (lichinka) o'stiruvchi hovuzlarning suv kiradigan, suv 
chiqadigan joylarda ham kapron to'rlar o'rnatiladi va tez-tez tozalanib 
turiladi.