O. K. Iminov iqtisod fanlari doktori, professor


Pullarning  to ‘plash  va  jam g‘arish  vositasi  sifatidagi  funksiyasi



Download 10,01 Mb.
Pdf ko'rish
bet15/222
Sana08.01.2022
Hajmi10,01 Mb.
#335138
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   222
Bog'liq
Pul, kredit va banklar

Pullarning  to ‘plash  va  jam g‘arish  vositasi  sifatidagi  funksiyasi. 
Pullar  ularning  egasiga  har  qan d ay  tovarni  olish  huquqini  ta ’minlash 
bilan  ijtimoiy boylikning u m um iy  timsoli  hisoblanadi.  Shuning uchun 
o d a m la rd a   ularni  t o ‘plash  va  jam g 'a rish g a   intilish  paydo  b o ‘ladi. 
Iqtisodiy subyekt  o ‘z  m ahsulotiga  haq to ia n ish i  evaziga  pullarni  olish 
bilan  m uayyan  «sof  boylik  zaxirasi»ni  yaratadi.  Bunday  zaxira  qisqa 
m uddatli  (agar  individ  boshqa  tovarni  sotib  olish  bilan  pullarini  shu 
yerning  o ‘zidayoq  sarflasa)  yoki  uzoq  muddatli  (agar  individ  pullarini 
kelgusida xarid qilish yoki  qarzini t o ‘lash uchun saqlab  q o ‘ysa)  b o ‘lishi 
mumkin.
Pullar  ja m g ‘arm a  vositasi  funksiyasini  bajaradi,  shuning  uch u n  
ular  buni  eng  qulay  shaklda  ja m g ‘arishga  imkon  beradi.  Pullar  eng 
likvidli,  y a’ni  sarflash  u c h u n   eng  oson  tovar  b o ‘lganligi  sababli  ular 
boylikni  saqlashning  eng  qulay  shakli  hisoblanadi.  B unda  shuni  qayd 
q ila m iz k i,  inflatsiya  s h a ro itid a   b u n d a y   afzallik  m u ay y a n   tarz d a  
y o ‘qoladi va  pullarning qadrsizlanishini  hisobga  olish  zarurati vujudga 
keladi.  Pullarga  egalik  qilish,  ularni  saqlash,  qimm atli  qog‘ozlarni 
(aksiyalar,  obligatsiyalar va  shu  kabilarni)  saqlashdagi  kabi  m iqdorda 
pul  d a r o m a d in i  olib  k e lm a y d i.  Biroq  p u llar  s h u n d a y   afzallikka 
egaki,  u la r   k o rx o n a   t o m o n i d a n   yoki  uy   x o ‘jalig id a   h a r   q an d ay


m oliyaviy majburiyatni qondirish uchu n   hech qanday to'siqsiz ishlati- 
lishi  mumkin.
Tovar  ishlab  chiqarishning  rivojlanishi  bilan  pullarning  t o ‘plash 
va ja m g ‘arish  vositasi  sifatidagi  funksiyasi  h a m   oshib  boradi.  T o ‘plash 
va  ja m g ‘arishsiz  takror  ishlab  chiqarish  jara y o n in i  am alga  oshirib 
bo'lmaydi.  K o'proq foyda olishga bo'lgan  intilish tadbirkorlarni  pullarni 
xazina  sifatida  saqlamaslik,  balki  ularni  aylanishga  sarflashga  m ajbur 
qiladi.
M etall  pullar  muomalasi  sharoitida  m arkaziy  emissiya  banklari 
ichki  pul  muomalasining zaxiralari shaklida oltin zaxiralariga,  b an k n o - 
talarni  oltinga  almashtirish  va  xalqaro  to 'lo vlar  u ch u n   zaxiralarga  ega 
b o ‘lishi shart edi.  Hozirgi vaqtda oltinning m uom aladan chiqarilganligi, 
banknotalarning oltinga almashtirilishi t o ‘xtatilganligi va oltin  paritet- 
larning  bekor  qilinganligi,  ya’ni  asl  m etallning  xalqaro  aylanishdan 
chiqarilganligi sababli  markaziy bank oltin zaxirasining barcha b un day  
funksiyalari  bekor b o ‘ldi.  Shu  bilan  birga,  oltin  strategik zaxira sifatida 
markaziy  banklarda  saqlanishda  davom   etm oqda.

Download 10,01 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   222




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish