Sug‘urta shartnomasi kelgusida yuz berishi ehtimoJi bo'lgan risk tufayli
vujudga keladigan zararli oqibat o ‘rnini sug‘urtalovchi to m o n id a n
sug‘urtalovchiga oldindan to'lanadigan m u n ta z am to ‘lab boriladigan
haq evaziga t o ‘liq yoki qisman qoplashning huquqiy vositasi sifatida
sug‘urta tashkilotlari to m o n id an amalga oshiriladigan tadbirkorlik
faoliyati sifatida m uayyan xususiyatlarga k o ‘ra tasniflanish m um kin.
Sug‘urtalash obyektlariga ko‘ra mulkiy va shaxsiy sug'urta farqlanish
lozim.
Mulkiy sug‘urta o ‘z navbatida ko‘char va k o ‘chm as mulklar sug'ur-
tasiga, shaxsiy s u g ‘urta esa sog‘liqni yoki hayotni sug‘u rtalashg a
b o ‘linishi m u m k in . O 'z n a vbatida m u lk iy s u g 'u r t a n in g k o ‘plab
ko ‘rinishlari uy-joylarni, transport vositalarini, u y -ro ‘zgor
anjomlarini,
k orxonalarni va h ok azo. Shaxsiy s u g 'u rta n in g xim a-xil shakllari
bolalarni sug‘urtalash, baxtsiz hodisalardan sug‘urtalash va boshqalar
uchraydi.
S u g ‘u r ta m u n o s a b a t i su b y e k tla rig a k o 'r a j i s m o n i y s h a x s la r
sug'urtalanuvchi b o 'lib qatnashadigan va yuridik shaxslar su g 'u r-
talanuvchi bo ‘lib qatnashadigan sug'urta shartnom alari o ‘zaro farq-
lanadi.
Sug‘urtalovchi shaxslarga ko‘ra sug‘u rta sh a rtn o m a la ri davlat
sug'urta tashkilotlari tom onidan amalga oshiriladigan sug‘urta sh a rtn o
malari ham da nodavlat mulkchiligi asosida faoliyat yurituvchi mustaqil
sug'urta tashkilotlari tomoniga, shu jum ladan 0 ‘zbekistonda sug'urta
faoliyati bilan shug'ullanishga litsenziya oigan c h e t ellik su g 'u rta
tashkilotlari ishtirokidagi sug'urta shartnomalari mavjud bo ‘ladi. Yuqo-
ridagilardan tashqari iqtisodiy tarmoqlariga k o ‘ra yoki tadbirkorlik
faoiiyatining ayrim y o ‘nalishlariga muvofiq tarzda tuziladigan sug‘urta
shartnomalari ham ko'pgina o ‘ziga xos jihatlarga ega bo'ladi va bu
jihatlar 0 ‘zbekiston Respublikasi Hukum ati qarorlarida, ushbu soha-
dalarda sug'urta shartnomasini tuzishga oid maxsus qoidalarda belgilab
qo'yiladi. U shbu nuqtayi nazardan sug'urta shartnom alarining quyidagi
turlarini qayd etish mumkin:
1. Qishloq xo'jaligi faoliyatini sug‘urtalash.
2. Qurilish tashkilotchiligini sug'urtalash.
3. E ksport-im port faoliyatini sug'urtalash.
4. Tadbirkorlik faoliyatini sug‘urtalash.
5. Transport vositalarini sug'urtalash.
6. Tibbiy sug'urta.
7. Davlat ijtimoiy sug‘urtasi.
8. Shartnom alarning bajarilishini sug'urtalash.
9. Kredit jarayonini sug'urtalash.
10. U y -ro ‘zgor buyumlarni sug‘urtalash va hokazo.
Do'stlaringiz bilan baham: