O. F. Fayzullayev, O. O. Fayzullayev, L. U. Maxmudov

12.2. GIDROKSIDlar
Zamonaviy tushunchalarga ko‘ra gidroksidlar asoslar va kislotalarga bo‘linadi. Gidroksidlarning bo‘linishini NaOH, Ca(OH)₂, Al(OH)₃, Si(OH)₄, N(OH)₅, P(OH)₅, S(OH)₆, Mn(OH)₇ gidroksidlar misolida qarab chiqsak, bu gidroksidlardan dastlabki uchtasi asoslarga, qolganlari kislotalarga kiradi. Kislotalarga kiradigan Si(OH)₄, N(OH)₅, P(OH)₅, S(OH)₆, Mn(OH)₇ gidroksidlardan Si(OH)₄ shu tarkibli yoki bir molekula suv yo‘qotib H₂SiO₃ tarkibli, N(OH)₅, P(OH)₅, S(OH)₆, Mn(OH)₇ gidroksidlar esa tegishli miqdor suv yo‘qotib HNO₃, H₃PO₄, HPO₃, H₂SO₄ va HMnO₄ tarkibli kislotalar hosil qiladi.


12.2.1. Asoslar
12.9. Natriy gidroksidning fosfat kislota bilan reaksiyasida kislota ekvivalentining molyar massasi 49 g/mol bo‘lsa, qanday tuz hosil bo‘ladi? (Javob: Na₂HPO₄).
12.10. Rux, alyuminiy, xrom (III), berilliy, bariy, qo‘rg‘oshin (II), rubidiy gidroksidlardan qaysilarini oksidlarga suv ta’sir ettirib olish mumkin? (Javob: Ba(OH)₂, RbOH).
12.11. Xrom (), qo‘rg‘oshin (), qalay (), magniy, alyuminiy gidroksidlardan qaysilari kislotalar kabi dissotsilana oladi? (Javob: Cr(OH)₃, Sn(OH)₂, Al(OH)₃).
12.2.2. Kislotalar
12.12. Sirka, benzoat, oksalat, stearin, olein, adipin, kahrabo, akril, sulfat, xlorid, ortofosfat, nitrat, perxlorat, persulfat, pirofosfat, metafosfat, nitrit kislotalarning qaysilari ko’p negizli? (Javob: oksalat, adipin, kahrabo, sulfat, ortofosfat, persulfat, pirofosfat)
12.13. Oltinchi guruh elementining yuqori oksidlanish darajali kislotasi tarkibida kislota angidridining massa ulushi 87,6 % bo’lsa, kislotaning formulasini toping.
Yechish: .
Mazkur tenglama yechilsa, R=79 hosil bo‘ladi, bu selenga to‘g‘ri keladi. Demak, kislotaning formulasi: H₂SeO₄.
12.14. 0,1 kg natriy gidroksid va 0,1 kg sulfat kislota ta’sirlashgandan so‘ng eritma lakmusni qaysi rangga bo‘yaydi?
(Javob: ko‘k).
12.15. P₂O₅ ortofosfat, pirofosfat, metafosfat, fosfit kislotalarning qaysilariga to‘g‘ri keladi? (Javob: ortofosfat, pirofosfat, metafosfat).