O. F. Fayzullayev, O. O. Fayzullayev, L. U. Maxmudov

1.17. Modda miqdori 0,25 mol bo‘lgan kaliy sulfat (K₂SO₄) necha gramm keladi?
Yechish. Masalani yechish uchun (1.4) formuladan foydalanamiz: m=vM=0,25^.174=43,5 g.
1.18. 0,1 mol karbonat angidrid (CO₂) necha g keladi? (Javob: 4,4 g).
1.19. 0,5 mol kalsiy fosfat [Ca₃(PO₄)₂] necha g keladi? (Javob: 155 g).
1.20. 17,2 g gips (CaSO₄^.2H₂O) da nechta oltingugurt va kislorod atomlari bor?
Yechish. Masalani yechish uchun avvalo (1.4) formula asosida modda miqdori topiladi. so‘ngra modda miqdori Avogadro soni va moddadagi atomlar soniga ko‘paytiriladi:
mol.
N(S)=v^.6,02^.10²³=0,1^.6,02^.10²³=6,02^.10²².
N(O)=^.6,02^.10²³=0,1^.6^.6,02^.10²³=3,612^.10²³.
1.21. 234 g kalsiy digidrofosfat [Ca(H₂PO₄)₂] dagi kalsiy, vodorod, fosfor va kisdorod atomlarining sonini toping.
(Javob: Ca-6,02^.10²³; H -24,08^.10²³, P-12,04^.10²³, O-48,16^.10²³).
1.22. Massasi 48 kg bo‘lgan ozonda nechta kislorod atomi bor? (Javob: 1,8_·10²⁷).
1.23. 84 t alyuminiy ftoriddagi ftor atomining sonini toping. (Javob: 1,8_·10³⁰).
1.24. Ag₂O ning qancha massasida Ag₃PO₄ ning 41,86 g massasidagicha kumush atomi bo‘ladi?
Yechish. Ag₃PO₄ ning modda miqdori mol ni topamiz. Shuncha miqdor moddaga to‘g‘ri keladigan atomlar soni: N_Ag=0,1^.6,02^.10²³=3^.6,02^.10²²=1,806^.10²³.
(1.4) va (1.5) formulalardan modda miqdorining har bir formuladagi qiymatini tenglashtirib, ni hosil qilish va undan moddaning massasini
g
topish mumkin.
1.25. Ammoniy nitratning qancha massasida 8,5 g natriy nitratdagicha azot atomi bo’ladi? (Javob: 4,0 g).
1.26. Natriy fosfatning qancha massasida 0,34 g fosfindagicha fosfor atomi bo‘ladi? (Javob: 1,64 g).

2. 
   KIMYOVIY FORMULALAR BO‘YICHA HISOBLASHLAR. MASSA ULUSH
   

1.2.1. KIMYOVIY MODDA TARKIBIDAGI ELEMENTNING VA
ARALASHMA TARKIBIDAGI MODDANING MASSA ULUSHI

Massa ulush berilgan tarkibiy qism massasining (m) modda umumiy massasiga (m) nisbatiga teng:

, (1.8)
bu erda  – massa ulush, o‘lchamsiz kattalik, foizlarda ifodalash uchun 100 ga ko‘paytiriladi; m - aralashma (yoki eritma) tarkibidagi tarkibiy qismning massasi, kg, g, t ; m - aralashma yoki eritmaning massasi, kg, g, t.
Ushbu formulaga mos ravishda modda tarkibiga kirgan element atomining massa ulushi ham aniqlanishi mumkin, buning uchun bu formulaga ayrim o‘zgartishlar kiritamiz:
(1.9)
1.27. KMnO₄ tarkibidagi elementlarning massa ulushlarini hisoblang.
Yechish: Masalani yechish uchun (1.9) formuladan foydalanamiz:
yoki 24,7 %; yoki _Mn=34,8 %; yoki _O=40,5 %.