O bobojonov k. Jumaniyozov

Hisoblangan amortizasiyalar, (ishlab chiqarish usuli)
Boshlang’ich 
qiymati
Yurishi, 
km
Yillik 
amortizat-
siya 
summasi
Jamg’arilgan
amortizatsiya
Balans 
qiymati
Xarid 
sanasi
10.000.000
-
-
-
10.000.000
1 yil oxiri
10.000.000
400.000
2.000.000
2.000.000
8.000.000
2 yil oxiri
10.000.000
600.000
3.000.000
5.000.000
5.000.000
221

---

3 yil oxiri
10.000.000
200.000
1.000.000
6.000.000
4.000.000
4 yil oxiri
10.000.000
200.000
1.000.000
7.000.000
3.000.000
5 yil oxiri
10.000.000
200.000
1.000.000
8.000.000
2.000.000
Ushbu usulda tuzilgan jadvalda yillik amortizasiya summasi bilan ish 
yoki foydalanish birligi o’rtasidagi bevosita bog’liqlikni ko’rish mumkin. 
Jamg’arilgan eskirish summasi har yili ish birligiga yoki foydalanishga 
(yurishiga) to’g’ri bog’langan holda ortib boradi. Nihoyat, balans qiymati, 
yil sayin ish birligiga yoki foydalanishga to’g’ri mutanosib ravishda qoldiq 
qiymatga etmaguncha kamayib boradi. Bu usulga muvofiq har bir 
ob’ektning taxmin qilinayotgan birligi ma’lum aktivlarga mos kelishi 
kerak.
Tezlashtirilgan hisobdan chiqarish usuli o’z navbatida quyidagi 
usullarga bo’linadi:
a) sonlarning yig’indisi bo’yicha qiymatni hisobdan chiqarish 
(kumulyativ) usuli.
Bu usul qandaydir ob’ektning xizmat qilish yillari summasi orqali 
aniqlanadi va bu summa hisoblash koeffisientida maxraj bo’lib xizmat qiladi. 
Bu koeffisientning sur’atida ob’ektning xizmat muddatining oxirigacha 
qolgan yillarining soni turadi (teskari tartibda).
Yuqorida keltirilgan misolga murojaat qilaylik, lekin yuk 
avtoransportining qoldiq qiymati 10000000 so’m. 
Masalan, yuk mashinasining taxmin qilinayotgan foydali xizmat 
muddati 5 yil.
Ekspluatasiya yillari summasi – 15 yil (kumulyativ son):
1
+
2
+
3
+
4
+
5
+
15
So’ngra, har bir kasrni 9.000.000 ga (10.000.000-1.000.000) teng 
bo’lgan amortizasiyalanadigan qiymatga ko’paytirish yo’li orqali har yillik 
amortizasiya summasi aniqlanadi: 
5
/
15, 4
/
15, 3
/
15, 2
/
15, 1
/
15
Bu holda amortizasiya chegirmalari summasining jadvali quyidagi 
ko’rinishda bo’ladi: