O’. Asqarova, Z. Qoraboeva, M. Samidjonova maktabgacha ta`lim metodologiyasi

1.Tahlil (analiz): 
Bu bosqichda ilmiy tadqiqot jarayoni uchun kirish 
ma’lumotlar (axborotlar, ayrim hollarda ko‘rsatkichlar) va ularni qayta ishlovchi 
ilmiy tadqiqot ishini olib borish faoliyati (qonun, qoida, usul, texnologiya va h.k.) 
qoidalari R (ob’ekt qurilmasi) berilgan bo‘ladi. Bundan maqsad chiqish natijalarini 

---

68 
aniqlashdir. Ko‘pchilik tadqiqot ob’ektlarida tahlil bosqichini bajarish dastlabki 
ishlardan biri hisoblanadi. 
2. Sintez:
Ushbu bosqichda qonuniyat (E) va ob’ektning tuzilishini 
aniqlash ishlarini hal etadi. 
3. Korreksiya (tuzatishlar kiritish): 
Bu bosqichda asosan kirish 
ma’lumotlari 
x, 
va ularni qayta ishlash G‘ qonuniyati orqali chiqish natijalarini U, 
ni olish jarayoni faoliyat ko‘rsatadi. 
4. Barqarorlik: 
Yuqoridagi bosqichlarni amalga oshirish davomida 
nazorat qilinmaydigan tashqi omillar (ko‘rsatkichlar, parametrlar, masalan, 
harorat, namlik va h.k.) o‘zgarmas hisoblanadi va ular boshqarilmaydigan omillar 
deb hisoblanadi. Ammo ularning amaliyotdagi o‘zgarishi ilmiy tadqiqot ishiga 
ta’sir ko‘rsatadi, chunki tadqiqot jarayonidagi shart-sharoitlar mazkur ishning 
samarali kechishida muhim rol o‘ynaydi. Shu sababli ham barqarorlik, aniq (real) 
shart-sharoitlarda ilmiy tadqiqotlarni bajarish tizimining ishga yaroqliligini 
ta’minlaydi. 
5.Model: 
U tabiat va jamiyatdagi ob’ektlarda bevosita nazariy va amaliy 
tadqiqotlarni olib borishda ilmiy tadqiqot ishining asosini tashkil etib, juda 
murakkab tadqiqot bosqichi hisoblanadi. Shuning uchun ham ilm-fan faqatgina 
ob’ektlar bilangina emas, balki ularning modellari bilan tadqiqot o‘tkazadi. Bunda 
olingan natijalar ob’ektlarda tekshirib ko‘riladi, ya’ni bilimni tushunishlik bu
- o‘zlashtirish va boshqa ko‘rsatkichlarni sintez qiluvchi yakuniy natijalarni 
ifodalovchi bir muncha umumlashgan sifatdir.
U bilimning chuqurliligi, mukammalligi va tizimlanganligiga qarab bir 
bilimning o‘zi turlicha tushunilishi, ifodalanishi va undan foydalanilishi mumkin: