O adim gi dunyo tarixi bo yicha xrestom atiya: tarix о ‘qituvchilari

Хрестоматия no  истории  древнего мира.  М.,  1991.  157-158 стр 
M arafon jangi
G erodot Marafon ja n g i batafsil hikoya  qiladi va F erm opil darasi- 
dagi ynnon  va fo rsla r  ja n g in iyo rq in   tasvirlaydi.
VI. 
102.  E re triy a 1 b o ‘ysund irg an d an   keyin  forslar u yerd a  bir necha 
kun  turdilar va  afinaliklar eretriyaliklarga  o ‘x s h a b   harakat  q iladilar deb 
o ‘y lab   oraliqqa  haydadilar.  A ttikada  otliq lar  harakati  uchun  en g   qulay 
j o y   M a ra fo n   edi,  shu  bilan  birga  E re triy a g a   h a m m a d a n   y a q in ro q   edi. 
Ularni  u  y e rg a   Pisistrat  o ‘g ‘li  G ip p iy 2  b o sh la b   bordi.
103.  Buni Afinaliklar e sh itib ,M arafo n g a yurdilar.  U larning q o ‘shin-
203

---

lari  bo sh id a  o 'n   strateg3  turar edi.  0 ‘ninchi  M iltiad  edi...
105.  Hali y urish  d a v o m   eta y o tg a n d a   strateglar en g  a w a l o   Spartaga 
ja rc h i  qilib  Filippidni j o ‘natdilar,  u  c h o p a r e d i   ...
106.  S h u n d a y   qilib,  strateglar  A finadan  y u b o rg a n   Filippid  (uning 
aytishicha,  y o ‘lda  unga  Pan4  k o 'r in g a n )   ikkinchi  kun  S partaga  keldi. 
U  y e rd a   h o k im la r  oldida  m a n a   s h u n d a y   dedi:  ''L ak ed em o n lik lar! 
A finaliklar  sizdan  E lladaning  q ad im g i  shahrini  v arv arlar  bosib  olishga 
y o ‘ l  q o ‘y m a s lik d a   ularga  y o r d a m   berishni  iltim os  qilm oqdalar.  A xir 
E retriya qul 1 ik  s irtm o g ‘ida  q o lm o q d a  va  Ellada  bitta m a s h h u r shaharga 
k a m a y d i’'.  Filippid  s h u n d a y   qilib  u n g a  berilgan  topshiriqni  bajardi; 
L a k e d e m o n la r  afinaliklarga  y o rd a m   b erish g a  q aror  qildilar.  Biroq 
ular  buni  b ird an ig a  qila  o lm as  edilar...  Bu  o y n in g   birinchi  y a rm in in g  
t o ‘qqizinchi  kuni  edi,  t o ‘qqizinchi  kun  -   dey ish d i  ular,  a g ar  o y   t o ‘la 
b o ‘!masa,  y u ris h g a   chiqish  m u m k in   emas...
108.  ...Afinaliklarga  -   G era k ln in g   m u q a d d a s   tep alig ig a  o ‘zining 
b archa  k o ‘ngillilari  bilan  plateyaliklar-  y o r d a m g a   keldi lar...
109.  Shu orada Afina strategiariningfikri  b o ‘lindi... ayrim lari  M idiya 
q o'shinlari  bilan  ja n g n i  y o q lam ad ilar  chunki  afinaliklar  j u d a   kam   edi, 
boshqalar esa6  aksincha ja n g n i  qabul  qilishni  maslahat  berdilar  ...
112.  ...Afinaliklarberilgan ishorabilan, v arvarlargatom onyugurdilar. 
Ikki  raqib o ‘rtasidagi  m asofa 8  stadiydan  kam  em as edi.  D ushm anlarning 
tez yurib  kelayotganini  k o ‘rgan  forslar hujum ni  qaytarishga  tayyorgarlik 
k o ‘rdilar.  A fmaliklarning  xatti-harakati  forslarga  aqlsizlik  va  hatto  fojia 
b o ‘lib  k o ‘rindi,  chunki  du sh m an lar  ozchilik  edi.  Va  shu  bilan  birga  ular 
suvoriy  va  kam onchilarning  him oyasisiz  yugurib  forslarga  tashlandilar. 
Varvarlar  sh u n d ay   o ‘yladilar.  Afinaliklar  dushm anlarga  zich  qatorlar 
bilan  q o ‘lm a -q o ‘l  va  q ah ram o n o n a  urushdilar.  A xir  ular  m enga  ma'lum 
b o ‘lgan  barcha  ellinlar  ichida  birinchi  b o ‘lib,  m idiyacha  kiyingan 
jan g ch ilard an   q o ‘rqmadilar.  Haligacha  hatto  m idiyaliklarning  nom iyoq 
ellinlami  q o ‘rq u v g a  solar  edi.
113.  M arafon  yonidagi  j a n g   uzoq  davom   etdi.  Ja n g o v a r  chiziq 
markazida  forslarning  o ‘zi  va  saklar7  turgan  jo y d a   varvarlar  ustun  edi. 
Bu  yerda  g ‘oliblar  afinaliklarning  qatorlarini  buzdilar  va  ularni  t o ‘g'ri 
m am lakat  ichkarisiga  tom on  ta'qib  qila  boshladilar. 
Lekin  har 
ikki 
qanotda  afinalik  va 
plateyaliklar  ustun  keldi lar.  G 'a la b a d a n   keyin 
afinaliklar  qocha  boshlagan  d ushm anni  ta'qib  qilmadilar,  lekin  ikki
204

---

qanotni birlashtirib, m arkazga buzib kirgan du sh m an lar bilan jang qildilar. 
Bu  yerd a  ham   afinaliklar  yengdilar.  K eyin  ular  dengizga  yetguncha 
qochayotgan  forslarni  ta'qib  qila  boshladilar  va  chopib  tashladilar.  Bu 
yerda  ular kem alarga  hujum  qilishga  va  ularni  yoqishga  intildilar.
115. A finaliklar s h u t a r z d a y e ttita  k e m a n i bosiboldilar. B oshqalarida 
v arv arlar  y a n a   d e n g iz g a   chiqdilar.  K ey in   E retriyada  orolda  qolgan 
asirlarni  o 'z la ri  bilan  olib,  S u n iy n i8  aylan ib   o 'tib ,  A finaga  Afina 
q o ‘shinidan  ilgari  etib  kelishga  h a ra k a t  qildilar.  Afinaliklar  forslar  bu 
(m a n y o v rn i)  A lk m e o n id la r‘)ning  m a k k a ro n a   shipshitishlari  b o 'y ic h a  
o 'y l a b   to p d ilar  deb  g u m o n   qildilar:  aytishlaricha,  A lk m e o n id la r  forslar 
bilan  kelishib,  forslar  kem alarga  c hiqib  olishlari  bilan,  qalqon  bilan 
ularga  ishora  berganlar.
116. F o rslar Suniyni aylanib o 't g u n c h a , a f in a lik la ry an a  shaharlarini 
h im o y a  qilishga  shoshildilar  va  u  yerg a  v a rvarlardan  oldin  kelishga 
ulgurdilar.  Va  ular  M arafo n d ag i  G erak l  z iy o ratg o h id an   k e m a la r  bilan 
K inosargdagi  b o sh q a   G erakl  ziy o ra tg o h ig a   qarorgoh  qurdilar.  Varvar 
floti  F a le ra '0  q arsh isid a  turdi.  K eyin  Falera  y u q o risid a  ochiq  d engizda 
y a k o rd a   turib,  v a rv a rla r o rqaga  O s iy o g a   suzib  ketdilar.