O adim gi dunyo tarixi bo yicha xrestom atiya: tarix о ‘qituvchilari

yurish qilib,  er.avv.  525- y ild a  uni bo 'ysundirdi.
D oro  I  (er.avv.  5 2 2 -4 8 6   yillar)  davrida  Fors  d avlatining  sharqiy
104

---

chegarasi  Hind  daryosi  orqali  o 'td i.  G 'a r b d a   u 
K irc n a ik a 1,  S a m o s : 
orolini,  Frakiya  va  M a k e d o n iy a n i  b o ‘ysundirdi.
I  Kirenaika  Afrika.
2. Samos-  Egey dengiz ida.
K a m b i z n i n g   M i s r g a   y u r i s h i   v a   u n i n g   oMimi
П.  I.  K ay x u srav n i  o ‘lim idan  keyin  podsholikni  K arxusrav  Far- 
nasp n in g   qizi  K a s s a n d a n n in g   o ‘g ‘li...  K a m b iz   m eros  qilib  old i... 
K a m b iz   io niylar  va  eoliylarni  o ‘z  m erosiy  fuqarolari  deb  hisoblar  edi. 
S h u n in g   uchun  M isr yu rish ig a  tayyorlana  turib,  boshqa  elatlar  qatorida 
bu  ellinlarni  ham   o ‘zi  bilan  oldi.
III.  17.  Forslar  suvsiz  sahro  orqali  o ‘tib,  m isrliklar  y aq in id a  ular 
bilan j a n g   qilish  uchun  qarorgoh  qurib  turdilar.
13. 
M isrlik lar  o 's h a   j a n g d a   m a g l u b i y a t g a   uchrab,  tartibsiz  qo- 
chishga  oMdilar.  U larni  M em fisga  siq ib  chiqardilar  va  K a m b iz   o ‘sha 
yerga  fors  xab arch in i  daryoni yuqorisi  b o 'y l a b  M itilen  k e m a sig a  taslim 
b o ‘lish  taklifi  bilan  yubordi.  M isrliklar  M em fisga  kirib  kelayotgan 
kem ani k o ‘rib, s h ah ard an  o lo m o n  b o ‘lib chiqdilar, kem ani c h o ‘ktirdilar, 
odam larni  c h o p ib   burdalab,  ularning  ja sad larin i  shaharga  su d rab  
ketdilar.  K eyin'  shaharni  qam al  q ildilar  va  m isrliklar  uzoq  q am a ld a n  
keyin  taslim  boMishga  m a jb u r  boMdilar.  M isrga  q o ‘shni  1 ivivaliklar esa 
boshlariga  M isrni  qism ati  tushishidan  q o ‘rqib,  qarshiliksiz  forslarga 
b o ‘ysundilar,  o ‘zlariga  xiroj  belgilab,  p o d sh o g a   s o v g 'a la r   yubordilar, 
liviyaliklardek q o ‘rqib, kirenaliklar va b arkiylar ham  s h u n d a y  q i l d i l a r ...
61.  K a y x u s ra v n in g   o ‘g ‘li  K ain b iz  M isrda  turgan  vaqtida,  aqlsiz 
ishlarni 
qildi,  m a g la r 2  qabilasidan  ikki  aka-uka  isyon  k o ‘tardilar. 
Ulardan  birini  K a m b iz   Forsda  o ‘z  uyi  boshqaruvchisi  qilib  qoldirgan 
edi.  Bu  o d am   Sm erd isn i  oMimini  m axfiy  tutib  turganlarini,  Forsda 
bu  h aqda  ayrim   kishilargina  m a ’lum  ekanligini,  k o ’pchilik  S m erdis 
hayot  deb  o ‘y lash in i  yaxshi  bilar  edi.  A na  shu  aso sd a  m ag  p o d sh o  
h okim iyatini  bosib  olish  rejasini  tuzdi.  M en   a y tg an im d ek ,  u  bilan  birga 
isyon  k o ‘targan  akasi  b o ‘lib,  tashqi  k o ‘rinishi  bilan  K a m b iz   b u y r u g ‘ i 
bilan  o 'ld irilg an .
S m erd isg a j u d a   ham   o ‘xsh ash   edi.  U  nafaqat  S m erdisga  o 'x s h a s h
105

---

edi,  hatto  u ning  ismi  ham  S m erd is  edi.  Bu  o d am n i,  akasini  m ag 
Patizeyfes  u ning  uchun  h am m asin i  t o 'g ' r i l  1 ash g a  ishontirib,  uni 
“ taxtga o ‘tirishga t a k lif  qildi. (A k a sin i) tax tg a o 'tq a z ib , P atizeyfes (Fors 
davlatining)  turli  viloyatlariga  h a m d a   M isrg a  q o ‘shinga  (x ab ar  bilan), 
endilikda  K a m b iz g a  em as,  K a y x u sra v n in g  o ' g ‘ li  S m e rd isg a   b o 'y s u n is h  
lozim  deb ja r c h ila r  yubordi.
64.  K a m b iz   S m e rd is  nom ini  eshitganda.  u n g a  h a m m a si  tushunarli 
b o ‘Idi...  K a m b iz   otga  sak rab   mindi  va  te zd a  S u zag a  m ag g a  qarshi 
y u rish g a   q aro r  qildi.  Po d sh o   otga  sakrab  c h iq q a n d a ,  q ilichining  qini 
tu sh ib   ketdi  va  y a la n g 'o c h   qilich  sonini  kesdi.  Yara  o ‘sha  j o y d a ,  u 
ilgari  o 'z i  M isr xudosi  A p is g a 3 j a r o h a tg a   y etk a z g a n  jo y d a   e d i...
66.  . . .S h u n d a n   s o ‘ng  K ay x u sra v n in g   o ‘g ‘ li  K am b iz n in g   suyagi 
q uruq  g an g ren a  bilan  kasallanganib,  soni4 j o n s iz la n ib   vafot  etdi.  Qizi 
ham ,  o ‘g ‘ li  ham ,  u m u in an   bolalari  y o 'q   edi.